لینک تراکنش (TXiD) چیست؟ آموزش نحوه پیگیری تراکنش در بلاکچین

لینک یا شناسه تراکنش در دنیای ارزهای دیجیتال، درست نقش همان کد رهگیری را ایفا می‌کند که در زمان انجام یک تراکنش بانکی، حساب مبدأ به شما ارائه می‌دهد؛ فرض کنید برای خرید ارز دیجیتال از یک صرافی اقدام و آن را به کیف پول شخصی انتقال داده‌اید، اما وقتی کیف پول خود را بررسی می‌کنید، دارایی به موجودی کیف پول شما اضافه نشده است. از سوی دیگر، صرافی ادعا می‌کند که ارز دیجیتال شما را به آدرسی که ثبت کرده‌اید، ارسال کرده است. شناسه تراکنش همان چیزی است که در اینجا گره بین شما و صرافی را باز می‌کند و با استفاده از آن اثبات می‌شود که آیا ارز دیجیتال انتقال داده شده‌ است یا خیر؟ یا اینکه مشکل کجاست؟ در این نوشته از صرافی ارز دیجیتال ایرانیکارت به بررسی چیستی TXiD و چگونگی رهگیری تراکنش‌ها در بلاکچین با استفاده از شناسه تراکنش می‌پردازیم.

شناسه یا لینک تراکنش (TXID) چیست؟

تراکنش‌های ارز دیجیتال در بلاکچین به‌صورت غیرمتمرکز انجام می‌شوند و اطلاعات شخصی افراد در آن‌ها ناشناس باقی می‌ماند. با این حال، جزئیات مربوط به تراکنش در قالب کدی حاوی حروف و اعداد انگلیسی که به «شناسه تراکنش» (TXID) مشهور است، ذخیره می‌شوند. به عبارت ساده‌تر، TXID که از عبارت Transaction ID گرفته شده، همان کد رهگیری است که برای پیگیری مراحل انجام یک تراکنش در دنیای ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود. در واقع، TXID یا Tx Hash رشته‌ای از کاراکترهای متشکل از عدد و حروف است که باعث تمایز و شناسایی نقل و انتقالات در بلاکچین می‌شود. 

پس از انجام هر تراکنش‌ در فضای بلاکچین، شناسه تراکنش مختص به آن ایجاد می‌شود. شما با استفاده از شناسه تراکنش می‌توانید وضعیت تراکنش‌های خود را بررسی و از تأیید شدن آن‌ها اطمینان حاصل کنید؛ شناسه تراکنش تمام اطلاعات مربوط به تراکنش از جمله آدرس فرستنده، آدرس گیرنده، مبلغ تراکنش، تاریخ انتقال، اندازه بلاک، کارمزد تراکنش، تعداد تأییدیه‌ها و… را مشخص می‌کند.

ویژگی‌‌های هش تراکنش در بلاکچین چیست؟      

ویژگی‌های اصلی هش تراکنش در بلاکچین عبارت‌اند از:

۱. یکتایی: هر تراکنش یک کد هش منحصر به فرد دارد که به عنوان تابعی از داده‌های تراکنش ایجاد می‌شود و مانند اثر انگشت که برای هر شخص یکتاست، برای هر تراکنش مختص در نظر گرفته شده است.

۲. امنیت: هش تراکنش به صورت یک مجموعه از اعداد و حروف با طول ثابت 64 کاراکتر است که با استفاده از الگوریتم‌ های هشینگ یا تابع هش ایجاد می‌شود. این هش برای تأمین امنیت تراکنش‌ها و جلوگیری از تقلب یا تغییرات غیرمجاز کاربرد دارد.

۳. تأیید سریع: تولید هش تراکنش سریع انجام می‌شود و به سادگی می‌توان آن را برای تراکنش‌های بزرگ‌تر نیز محاسبه کرد. این ویژگی به سرعت و کارایی بلاکچین کمک می‌کند.

۴. استفاده در اثبات کار: در بلاک‌چین‌های اثبات کار، هش تراکنش‌ها برای اثبات انجام کار مورد نیاز و حل معمای موردنظر استفاده می‌شود. این فرآیند بر پایه حل مسائل ریاضی و ایجاد هش‌های معتبر صورت می‌گیرد.

چرا هش تراکنش اهمیت دارد؟

هش تراکنش در فناوری‌های مبتنی بر بلاک‌چین از جمله ارزهای دیجیتال نقش کلیدی ایفا می‌کند. برخی از اصلی‌ترین دلایل اهمیت هش تراکنش عبارتند از:

۱. پیگیری وضعیت تراکنش

احتمالاً تاکنون دلهرهٔ دیر واریز شدن پس از خرید ارز دیجیتال را تجربه کرده‌اید؛ در این زمان‌ها با جست‌وجوی Tx Hash می‌توانید خیال خود را برای انجام شدن یا نشدن تراکنش در بلاکچین راحت کنید؛ معمولا در اکثر جستجوگرها یا اکسپلوررهای بلاکچین، قسمتی تحت عنوان «Status» وجود دارد که عبارت روبه‌روی آن یکی از پیغام‌های زیر را نشان می‌دهد:

مشاهده عبارت «Fail» به معنای انجام نشدن معامله است؛ در چنین وضعیتی بهتر است با پلتفرمی که در آن انتقال انجام داده‌اید تماس بگیرید و مشکل به وجود آمده را بررسی کنید. همچنین اگر پیغام «Dropped & Replaced» نمایش داده شود به این معنی است که معامله شما به دلیل شلوغ بودن شبکه با کارمزد بالاتری قابل انجام است و برای دریافت هش جدید باید با صرافی یا کیف پول مبدا تماس بگیرید. نمایش پیغام «Success» نیز به معنای انجام کامل تراکنش است.

به طور خلاصه، با تشخیص و اطلاع از وضعیت اصلی تراکنش در شبکه بلاکچین، می‌توانید با پلتفرم ارسال کننده ارتباط بگیرید و با استدلال قوی‌تری از حق خود دفاع کنید.

۲. اثبات انتقال رمزارز

گاهی مواقع نیاز است که با ارسال مدارک، انتقال رمزارز را به دریافت کننده اثبات کنید؛ با نشان دادن هش تراکنش و موفقیت ‌آمیز بودن تراکنش ادعای شما ثابت خواهد شد. به عبارت دیگر، TXiD می‌تواند مدرکی ‌برای انتقال یک دارایی و موفقیت آمیز بودن یا نبودن آن باشد.

3. امنیت تراکنش

اگرچه با استفاده از کد آی دی تراکنش در دنیای ارزهای دیجیتال می‌توان به جزئیات تراکنش پی برد، اما استفاده از همین کد تراکنش خود به نوعی امنیت تراکنش‌های کریپتو را تأمین می‌کند؛ زیرا از آنجایی که تمام معاملات و تراکنش‌های بر بستر بلاکچین همگی به‌صورت ناشناس و غیرمتمرکز انجام می‌شوند، هر فردی که این شناسه تراکنش شما را در اختیار داشته باشد، نمی‌تواند به اطلاعات شخصی شما یا طرف مقابل تراکنش دسترسی پیدا کند. در عوض می‌تواند شفافیت و صحت مراحل انجام تراکنش را با استفاده از آن دنبال کند. با توجه به این موضوع می‌توان گفت که امنیت Tx Hash بالا است و هیچ مشکلی از سمت لینک تراکنش شما را تهدید نخواهد کرد.

کاربرد TXID 

بدون شک تا این بخش از مقاله، تا حدی اهمیت و موارد استفاده شناسه تراکنش را درک کرده‌اید. هش تراکنش یک ابزار با قابلیت‌های کاربردی است که برای موارد مختلف استفاده می‌شود. اکنون در این بخش با شناخت کاربردهای TXID، علاوه بر اهمیت، کارایی هش تراکنش در بستر بلاکچین را نیز درک خواهید کرد. به طور کلی کد تراکنش دارای کاربردهای زیر است:

• حسابرسی و نگهداری سوابق (Auditing and Record-Keeping): شناسه تراکنش امکان می‌دهد که بتوانید سوابق نقل و انتقالات خود را نگهداری کنید و در صورت نیاز وضعیت حساب خود را بررسی کنید. در واقع به کمک لینک تراکنش می‌توان دارایی‌های خود را تحت کنترل داشته باشید.
• حل اختلافات (Resolving Disputes): در برخی از مواقع به دلیل شلوغ بودن بلاک چین، تراکنش‌ها دیرتر به مقصد می‌رسند یا احتمال تأیید نشدن آن‌ها وجود دارد. در چنین شرایطی شما می‌توانید هش معامله را به طرف مقابل تحویل دهید و با مطلع کردن آن از بروز اختلاف جلوگیری کنید.
• بررسی کارمزد تراکنش(Transaction Fee): با بررسی این کد هش می‌توانید جزئیات دقیق‌تری از میزان و نحوه دریافت کارمزد شبکه داشته باشید.
• گزارش مالیاتی (Tax Reporting): کد تراکنش شما نشان می‌دهد که وضعیت دارایی‌های شما در دنیای ارزهای دیجیتال به چه صورت است. با استفاده از این کدها می‌توانید گزارش مالیاتی دقیقی به سازمان‌های مربوطه ارسال کنید و از جریمه شدن جلوگیری کنید.

چگونه می‌توان یک تراکنش را در بلاکچین پیگیری کرد؟

زمانی یک تراکنش بین دو طرف انجام می‌شود، یک هش در بلاکچین آزاد می‌شود. Tx Hash آزاد شده در اختیار ارسال کننده است و با اشتراک‌گذاری آن با افراد دیگر، امکان مشاهده جزئیات معامله به سایر اشخاص داده می‌شود. برای دسترسی به شناسه TXID نیز این که از چه پلتفرمی برای انجام تراکنش‌های ارز دیجیتال استفاده کرده‌اید، هیچ فرقی ندارد؛ هش تراکنش شما ایجاد می‌شود و پلتفرم موظف است آن هش را در اختیار شما قرار دهد. به عبارت دیگر، پس از انجام تراکنش، شناسه تراکنش شما در صرافی، کیف پول یا اپلیکیشن مربوطه ذخیره خواهد شد. کافی است که به بخش سابقه تراکنش‌ها مراجعه و شناسه تراکنش خود را استخراج کنید. 

کاربران همچنین می‌توانند از جستجوگرهای بلاکچین برای دسترسی به شناسه تراکنش استفاده کنند؛ در این حالت که در ادامه کامل توضیح داده خواهد شد، با وارد کردن آدرس کیف پول، تمام تراکنش‌های انجام شده همراه با هش تراکنش آن‌ها برای شما نمایش داده می‌شود. 

اکسپلورر یا کاوشگر بلاکچین چیست؟

در فضای پر از داده ارزهای دیجیتال، هر بلاکچین و پروژه رمزارزی دارای حداقل یک بلاک اکسپلورر (Block Explorer) یا کاوشگر بلاک‌چین است؛ یک پلتفرم آنلاین که به افراد اجازه می‌دهد اطلاعات لحظه‌ای و تاریخی نظیر داده‌های بلاک، تراکنش‌ها، متوسط کارمزد تراکنش، هش ریت، اندازه بلاک، سختی شبکه و موارد دیگر را در یک بلاکچین خاص جستجو کنند. این ابزارها مستقیماً به داده‌های ثبت شده در بلاکچین‌هایی نظیر بیت‌کوین، اتریوم و… متصل می‌شوند. سپس آن‌ها را دسته‌بندی و مرتب می‌کنند و به این ترتیب به کاربران ارائه می‌دهند. برخی از محبوب‌ترین جستجوگرهای بلاکچین عبارت‌اند از: بلاک چین دات کام (Blockchain.com)، اتر اسکن (EtherScan.io)، بی اس سی اسکن (BSCScan.com)، بلاکچر (Blockchair.com).

بنابراین بسته به بلاکچین استفاده شده در تراکنش، می‌توان به اکسپلورر متناسب مراجعه و معامله را از نظر مقدار ارسالی، تاریخ ارسال، آدرس‌های گیرنده و فرستنده و تعداد تأییدهای شبکه مورد بررسی قرار داد. به عنوان مثال، اگر هش تراکنش مربوط به اولین تراکنش بیت‌کوین انجام شده بین ساتوشی ناکاموتو و هال فینی را در سایت blockchain.com/explorer جستجو کنید، می‌توانید اطلاعات مربوط به آن را مشاهده نمایید. TXID زیر مختص به اولین تراکنش شبکه بیت‌کوین است که توسط ساتوشی ناکاموتو وقتی که 50 واحد BTC برای هال فینی (Hall Fineey) انتقال داد، انجام شد:

f4184fc596403b9d638783cf57adfe4c75c605f6356fbc91338530e9831e9e16

همچنین TXID زیر مربوط به تراکنش معروف پیتزا بیت‌ کوین است:

a1075db55d416d3ca199f55b6084e2115b9345e16c5cf302fc80e9d5fbf5d48d

در ادامه جدولی از مرورگرها که برای پیگیری تراکنش‌های رمزارزهای مختلف استفاده می‌شود را مشاهده می‌کنید.

مراحل رهگیری یک تراکنش در اکسپلورر (کاوشگر) بلاکچین

پیگیری تراکنش‌ها در بلاکچین روند بسیار ساده‌ای دارد، فقط کافی است که اکسپلورر متناسب با بلاکچین یا رمزارز مورد‌نظر را انتخاب کنید. سپس به جستجوی اطلاعات مربوط به تراکنش موردنظر خود در آن اکسپلورر بپردازید. برای یافتن اکسپلورر‌های مربوط به هر ارز دیجیتالی می‌توانید به صفحه آن در سایت کوین مارکت کپ coinmarketcap.com مراجعه کنید و از قسمت «Network information» زیر بخش «Chain explorers» به لیست مرورگرهای مناسب برای پیگیری تراکنش‌های آن رمزارز دسترسی داشته باشد. بسیاری از مرورگرهای بلاکچین نظیر Blockchain.com از چندین رمزارز برای پیگیری تراکنش‌ها پشتیبانی می‌کنند. به طور کلی، روند پیگیری هر تراکنش رمزارزی شامل سه مرحله زیر است:

۱. انتخاب تراکنش از کیف پول یا صرافی: برای این کار در کیف پول یا صرافی که در آن تراکنش خود را انجام داده‌اید، ورود کنید. پس از انتخاب رمزارز روی Transaction History کلیک کنید. در این بخش شما باید فهرستی از تمام تراکنش‌های انجام شده در ارز مورد را مشاهده کنید. حال تراکنشی که می‌خواهید در شبکه پیگیری کنید را در نظر بگیرید.

۲. پیدا کردن جزئیاتی مانند شناسه تراکنش: جزئیات تراکنش انجام شده را بررسی و به دنبال یک رشته کاراکتر عددی و حرفی باشید که همان شناسه تراکنش یا Tx Hash است؛ شناسه تراکنش احتمالاً در برخی کیف پول‌ها و پلتفرم‌ها عناوین مختلفی دارد. یادآوری این نکته مهم است که داده‌های قابل جستجو در بلاکچین صرفاً به شناسه تراکنش محدوده نمی‌شود، بلکه با داشتن هر کدام از اطلاعاتی نظیر آدرس مبدأ، آدرس مقصد، شماره بلاک و مواردی مشابه می‌توانید به جستجو بپردازید.

۳. جست‌وجوی تراکنش در اکسپلورر بلاکچین: در این مرحله، اکسپلورر مربوط به تراکنش خود را باز کنید و رشته Tx Hash یافت شده در مرحله قبل را در اکسپلورر مربوطه جستجو کنید. سپس روی آن کلیک کنید که به جزئيات تراکنش آن دسترسی داشته باشید.

اگر به هر دلیلی قادر به یافتن هش تراکنش خود نیستید در ادامه روش پیدا کردن آی دی تراکنش توضیح داده شده است.

روش پیدا کردن آی دی تراکنش

همه پلتفرم‌ها پس از انجام تراکنش رمزارزی یک کد پیگیری برای تراکنش شما ثبت خواهند کرد که احتمالاً همان آی دی تراکنش است. با وجود این، اگر به هر دلیل پلتفرم مبدأ حاضر به ارائه آی دی تراکنش شما نیست، جای هیچ‌گونه نگرانی نیست چرا که شما می‌توانید از ابزارهای مختلف برای به دست آوردن شناسه تراکنش استفاده کنید. در ادامه نحوه پیدا کردن TXID با استفاده از سایت بلاکچین و اتر اسکن را به طور کامل توضیح خواهیم داد.

• پیدا کردن TXID با استفاده از سایت بلاک چین

سایت بلاک چین یکی از بهترین ابزارهایی است که برای یافتن کد تراکنش مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ برای این کار کافی است که مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:

ابتدا به سایت بلاک چین با آدرس Blockchain.com مراجعه کنید و روی گزینه Explorer موجود در نوار بالای سایت کلیک کنید.

در کادر جستجویی که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، باید آدرس کیف پول خودت را سرچ کنید. در این مثال، ما آدرس کیف پول ساتوشی یعنی (1A1zP1eP5QGefi2DMPTfTL5SLmv7DivfNa) را جستجو می‌کنیم:

پس از وارد کردن آدرس کیف پول خود، می‌توانید به تمام تراکنش‌های ورودی و خروجی به آن آدرس دسترسی داشته باشید. در تصویر زیر تمام تراکنش‌های ساتوشی برای شما نمایش داده شده است. در بین این تراکنش‌ها می‌توانید جزئیات مربوط به هر تراکنش‌ را مشاهده و لینک تراکنش یا هش آن را پیدا کنید.

به عنوان مثال، برای یافتن TXiD آخرین تراکنش تصویر فوق، روی آن تراکنش کلیک کنید که جزئیات تراکنش برای شما نمایش داده می‌شود. همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، هش تراکنش مشخص است. با کلیک روی علامت کناری تراکنش می‌توانید شناسه را کپی کنید.

بنابراین، با داشتن آدرس کیف پول و انجام مراحل ذکر شده فوق، می‌توانید شناسه تراکنش تمام تراکنش‌های خودتان را به دست آورید.

• پیدا کردن TXID با استفاده از سایت etherscan

یکی دیگر از سایت‌هایی که می‌توانید از آن برای یافتن هش تراکنش رمزارزهایی نظیر اتریوم و تمام توکن‌های ERC-20 استفاده کنید، سایت اتر اسکن است. این ابزار قدرتمند محبوبیت زیادی بین کاربران کریپتو دارد و از قابلیت‌های متنوعی پشتیبانی می‌کند. برای یافتن TXiD با استفاده از اتر اسکن، مراحل زیر را دنبال کنید:

ابتدا آدرس etherscan.com را در مرورگر خود جستجو کنید. سپس در صفحه سایت روی قسمت جستجویی که ظاهر شده است، آدرس کیف پول خود را ثبت کنید و روی آیکون جستجو کلیک کنید.

همان‌طور که مشاهده می‌کنید (تصویر زیر) لیست تمام تراکنش‌های آدرس شما همراه با جزئیات آن‌ها نمایش داده می‌شود. ستون اول از سمت چپ مربوط به هش تراکنش‌ها است که با عنوان Transaction Hash درج شده است. می‌توانید شناسه تراکنش تمام نقل و انتقال‌هایی که تاکنون انجام داده‌اید را پیدا کنید و وضعیت آن‌ها را بررسی کنید.

برای پیگیری جزئیات تراکنش‌‌ رمزارزهایی نظیر بیت‌کوین، تمام رمزارزهایی که از شبکه بیت‌کوین فورک شده‌‌اند و دیگر پروژ‌ه‌های با مکانیزم اثبات کار (PoW) از جمله دوج‌کوین استفاده از سایت Blockchain.com و اکسپلوررهای موجود در آن گزینه مناسبی است؛ همچنین مراحل پیگیری تراکنش‌های هر کدام از این رمزارزها، تقریباً روشی مشابه به مثالی است که در بخش قبل برای بیت‌کوین ارائه شد. همچنین نحوه پیگیری تراکنش‌های بر بستر بلاکچین اتریوم و توکن‌های با استاندارد آن را نیز در قسمت دوم بخش قبل، معرفی کردیم. با این شرایط، می‌توان گفت که شما اکنون با نحوه پیگیری جزئیات بخش عظیمی از تراکنش‌های دنیای کریپتو آشنا هستید. اکسپلوررهایی دیگری از جمله دو مورد زیر، وجود دارند که معرفی آن‌ها حائز اهمیت است.

• رهگیری تراکنش در بلاکچین بایننس چین

برای رهگیری تراکنش‌ها در شبکه بایننس اسمارت چین باید از اکسپلورر بی اس سی اسکن () استفاده کنیم. به طور متوسط این بلاکچین روزانه 5 الی 6 میلیون تراکنش پردازش می‌کند و اطلاعات بیشتری نسبت به سایت اتر اسکن ارائه می‌دهد. از آن جایی که بی اس سی اسکن توسط تیم اتر اسکن ایجاد شده، رابط کاربری آن تقریباً مشابه با آن است. به کمک این اکسپلور می‌توان قراردادهای هوشمند، آدرس کیف پول‌ها، اطلاعات مربوط به توکن‌های BEP-20 و استاندارد ERC-721 را بررسی کرد.

دو نمونه از نحوه یافتن شناسه تراکنش (در کیف پول تراست ولت و صرافی کوینکس)

تراست ولت یکی از کیف پول‌های محبوب ایرانیان است که یافتن TXID تراکنش‌ها در آن روند ساده‌‌ای دارد.

یافتن TXID در تراست ولت

برای یافتن شناسه تراکنش در تراست ولت، ابتدا روی Crypto asset کلیک کنید. ارز مورد نظر را انتخاب کنید. سپس گزینه انتقال اخیر یا recent transfer را کلیک کنید. حالا می‌توانید گزارش ارسال‌ها،دریافت‌ها و سواپ‌های خود از این رمزارز را مشاهده کنید. در این بخش، هر تراکنشی که قصد دارید را انتخاب کنید. سپس در قسمت جزئیات بیشتر (more detail) آن تراکنش می‌توانید TXID آن را کپی کنید.