طلا بخریم یا بیت کوین ؟ کدام برای سرمایه گذاری مناسب تر است؟
انیس مسکینی
حتما شما هم بارها دیده‌اید که از بیت کوین تحت عنوان طلای دیجیتال یاد می‌شود. بیت کوین را به معنی واقعی کلمه می‌توان یک دارایی انقلابی توصیف کرد. در کمتر از 14 سال این ارز دیجیتال موفق شده خود را به‌عنوان یک دارایی با ارزش برای حفظ سرمایه در برابر تورم، در سبد سرمایه‌گذاران کشورهای مختلف جای دهد. در واقع به‌نوعی می‌توان گفت که بیت کوین خیلی زود پا جای پای طلا که قرن‌هاست به‌عنوان سرمایه ارزشمند شناخته می‌شود، گذاشته است. سوال اساسی این است که با نگاه به آینده بیت کوین و طلا، کدامیک را برای سرمایهگذاری انتخاب کنیم؟
نگاهی به سیر تکاملی طلا و بیت کوین
تاریخچه طلا در دنیای ما به حدود 7000 سال قبل برمی‌گردد. طلا برای نخستین بار توسط مصری‌ها کشف شد. جلوتر که می‌آییم، این هخامنشیان بودند که برای نخستین بار سکه‌های طلا را ضرب کرده و در مبادلات مالی مورد استفاده قرار دادند. مدت‌ها بعد در سال 1066 میلادی، انگلیسی‌ها برای نخستین بار سیستم ارزی یکپارچه مبتنی بر طلا راه‌اندازی کرد.
بعد از آن، آمریکایی‌ها بودند که استاندارد طلا را برای چاپ پول در اقتصاد خود برگزیدند. بر این اساس طلا به‌عنوان پشتوانه رسمی پول در آمریکا شناخته می‌شد. بعدها در سال 1976 رسما نظام اقتصادی مبتنی بر طلا تحت عنوان برتون وودز کنار گذاشته شد.
در تمام تاریخ که نگاه می‌کنید، طلا علی رغم فراز و نشیب بسیاری که پشت سر گذاشته، همواره ارزشمند بوده است. هر چند امروز علاوه بر سرمایهگذاری و ساخت جواهرات، از این فلز گرانبها در کاربردهای مختلف صنعتی نیز استفاده می‌شود؛ اما هنوز به‌عنوان یک دارایی ارزشمند برای محافظت از سرمایه در برابر تورم، در جهان توسط اقشار مختلف مردم شناخته می‌شود.
در مقابل بیت کوین قرار دارد که نقطه آغاز آن به سال 2009 میلادی برمی‌گردد. فردی با هویت مستعار ساتوشی ناکاموتو این ارز دیجیتال را معرفی کرد. بیت کوین یک ارز رمزنگاری شده است که مالکیت آن در قالب کلیدهای خصوصی بین افراد در بستر شبکه بلاکچین جابه‌جا می‌شود. بنابراین اصلا خبری از بیت کوین به‌عنون یک سکه فیزیکی نیست.
برخلاف طلا که از همان ابتدا ارزشمند بود، بیت کوین در اوایل راه خود قیمتی کمتر از 1 سنت داشت و چندان مورد توجه قرار نمی‌گرفت؛ اما به‌مرور زمان رشد خیره کننده‌ای را ثبت کرد. هر چند توسعه دهندگان بیت کوین در تلاش هستند آن را به عنوان یک ارز رایج برای پرداخت در زندگی روزمره جا بیندازند؛ اما فعلا BTC به‌عنوان دارایی برای محافظت از سرمایه در برابر تورم در نظر گرفته می‌شود.
بیشتر بخوانید:بیت کوین چیست؟
مقایسه سوددهی طلا و بیت کوین
مقایسه بیت کوین و طلا از نظر سوددهی نکات حیرت‌انگیزی را در بر دارد. بازده تعدیل شده با تورم طلا از سال 2009 تا به حال، چیزی در حدود 3.3 درصد در سال است. در مجموع نیز تا سال 2023 چیزی در حدود 57 درصد سود را برای خریداران رقم زده است. در همین دوره زمانی بازده تعدیل شده با تورم بیت کوین سالانه 145 درصد بوده است. بازده کل این ارز دیجیتال نیز به رقم شگفت انگیز 33983965 درصد می‌رسد.
بیشتر بخوانید: پیش بینی قیمت بیت کوین تا سال 2030
در جدول زیر به این موضوع پرداخته‌ایم که اگر ۱۳ سال پیش ۱ دلار در طلا و ۱ دلار در بیت کوین سرمایهگذاری می‌کردید، در حال حاضر چقدر سرمایه داشتید؟! البته این موضوع را برای هر سال جداگانه قرار داده‌ایم.
| سال | قیمت بیت کوین | قیمت طلا | اگر ۱ دلار سرمایهگذاری می‌کردید |
| 2010 | $0.006382 | $1238 | بیت کوین: $0.995592 | طلا: $1.10 |
| 2011 | $6.363 | $1490 | بیت کوین: $992.628 | طلا: $1.10 |
| 2012 | $4.946 | $1583 | بیت کوین: $771.576 | طلا: $1.19 |
| 2013 | $114.5 | $1427 | بیت کوین: $17,784 | طلا: $1.57 |
| 2014 | $442.5 | $1299 | بیت کوین: $68,952 | طلا: $1.53 |
| 2015 | $241.4 | $1192 | بیت کوین: $37,596 | طلا: $1.64 |
| 2016 | $455.5 | $1279 | بیت کوین: $70,980 | طلا: $1.58 |
| 2017 | $1694 | $1231 | بیت کوین: $264,264 | طلا: $1.70 |
| 2018 | $8499 | $1324 | بیت کوین: $1,325,844 | طلا: $1.56 |
| 2019 | $6972 | $1287 | بیت کوین: $1,087,632 | طلا: $1.42 |
| 2020 | $8801 | $1702 | بیت کوین: $1,372,956 | طلا: $1.28 |
| 2021 | $49920 | $1831 | بیت کوین: $7,787,520| طلا: $1.36 |
| 2022 | $29100 | $1837 | بیت کوین: $4,202,235.07 | طلا: $1.63 |
مزایا و معایب طلا
قبل از اینکه بهسراغ مقایسه بیت کوین و طلا برویم، بد نیست که نیم نگاهی به مزایا و معایب این فلز ارزشمند بیندازیم. بررسی مزایا و معایب دارایی‌های مختلف در تصمیم‌گیری برای سرمایهگذاری مناسب، بسیار راهگشاست.
مزایای طلا:
- طلا دارایی فیزیکی است که هیچ شک و شبهه‌ای در پشتوانه آن وجود ندارد.
- تجربه تاریخی نشان می‌دهد که طلا گزینه‌ای قابل اعتماد در بلند مدت برای حفظ ارزش دارایی است.
- امکان خرید و فروش طلا در مدل‌های مختلف از سکه و شمش گرفته تا طلای آب شده و جواهرات وجود دارد.
- کمتر پیش می‌آید که نوسانات قیمت شدیدی را در طلا شاهد باشیم.
- علاوه بر خرید طلا به‌صورت فیزیکی، می‌توان از صندوق‌های سرمایهگذاری یا گواهی‌های اوراق طلا استفاده کرد.
- خرید و فروش طلا در ایران، در حال حاضر به‌صورت فیزیکی مشمول مالیات نمی‌شود.
معایب طلا:
- مانند هر دارایی دیگری از اخبار سیاسی و اقتصادی دنیا تاثیرپذیری دارد.
- ریسک سرمایهگذاری در طلا در کوتاه مدت زیاد است.
- خرید و فروش زیاد طلا با توجه به کارمزد بالای آن چندان مقرون‌به‌صرفه نیست.
- نگهداری طلا به‌صورت فیزیکی همواره چالش‌های خاص خودش را دارد.
مزایا و معایب بیت کوین
نوبت به بیت کوین می‌رسد که در سال‌ها اخیر از نظر سودآوری با فاصله خیره‌کننده از طلا جلوتر بوده است. مزایا و معایب متعددی را نیز می‌توان برای این ارز دیجیتال برشمرد که عبارت‌اند از:
مزایای بیت کوین:
- یک دارایی ارزشمند برای حفظ ارزش سرمایه در مقابل تورم اقتصادی است.
- سقف عرضه بیت کوین برابر 21 میلیون کوین است و ماهیت ضد تورمی دارد.
- سودآوری بیت کوین در بلند مدت با فاصله بسیار زیاد از طلا بیشتر است.
- قابلیت تقسیم‌پذیری بالایی دارد (هر 1 بیت کوین به 100 میلیون واحد کوچک تحت عنوان ساتوشی تقسیم می‌شود).
- امنیت بلاکچین بیت کوین بسیار زیاد است.
معایب بیت کوین:
- نوسانات قیمت بسیار زیادی را در گذر زمان تجربه می‌کند.
- به‌دلیل چالش‌های قانون‌گذاری و نظارت، میزان کلاهبرداری‌ها و سرقت‌های هکری بیت کوین زیاد است.
- پشتوانه بیت کوین کاملا به‌عرضه و تقاضا و پذیرش آن نزد عموم مردم بستگی دارد.
- مانند هر دارایی دیگری از اخبار سیاسی و اقتصادی دنیا تاثیرپذیری دارد.
- ریسک سرمایهگذاری کوتاه مدت بیت کوین بسیار زیاد است.
نکته: برای خرید بیت کوین بدون کارمزد از خدمات صرافی ایرانیکارت استفاده کنید.
شباهت‌های طلا و بیت کوین
بیت کوین و طلا هر دو به‌عنوان دارایی ارزشمند برای سرمایهگذاری استفاده می‌شوند. با توجه به‌اینکه منابع هر دو دارایی محدود هستند، کاملا ماهیت ضد تورمی دارند و به‌همین دلیل در بلند مدت می‌توانند جلوی متضرر شدن سرمایه‌های شما را در اثر تورم اقتصادی را بگیرند.
موضوع دیگری که درباره شباهت‌های این دو دارایی ذکر کنیم، چالش‌های نگهداری و امنیت آن‌هاست. نگهداری طلا به‌صورت فیزیکی همواره مشکلات خاصی مانند سرقت آن را بهدنبال داشته است. در کنار آن نگهداری بیت کوین در کیف پول‌های ارز دیجیتال نیز خالی از ریسک نیست. به‌خصوص اگر نتوانید به‌خوبی از کلید خصوصی والت‌های خود محافظت کنید.
در حال حاضر تقریبا می‌توان ادعا کرد که معاملات بیت کوین و طلا در ایران، مالیات ندارند. ضمن اینکه برای خرید و فروش هر دو باید کارمزد بپردازید. کارمزد بیت کوین در صرافی‌های مختلفی خیلی با هم تفاوت ندارد؛ اما کارمزد خرید و فروش طلا با توجه به اشکال مختلف آن بعضا خیلی متغیر است.
تفاوت‌های طلا و بیت کوین
در ادامه مقایسه بیت کوین و طلا، لازم است که تفاوت‌های این دو دارایی را دقیق‌تر بررسی کنیم.
1. تقسیم‌پذیری
همان طور که اشاره کردیم هر یک بیت کوین را می‌توانید به 100 میلیون واحد مساوی کوچک‌تر، تحت عنوان ساتوشی تقسیم کنید. هر چند طلا نیز تا حدی قابلیت تقسیم‌پذیری دارد؛ اما به‌هیچ عنوان از این حیث با بیت کوین قابل مقایسه نیست. ضمن اینکه بیت کوین تنها به یک شکل عرضه می‌شود. در مقابل طلا به‌صورت‌های مختلف مانند سکه، شمش، جواهرات، طلای آب شده و … قابل معامله است.
بیشتر بخوانید: اصطلاح ساتوشی به چه معناست؟
2. منابع
سقف عرضه بیت کوین مشخص و برابر با 21 میلیون کوین است. حتی تعداد کوین‌های در گردش آن نیز به‌صورت لحظه‌ای و شفاف قابل رویت است. چنین چیزی درباره طلا صدق نمی‌کند. منابع طلا هر چند محدود هستند؛ اما در طول تاریخ همواره معادن جدید این فلز گرانبها شناسایی شده‌اند. علاوه بر آن هیچ آمار دقیقی از میزان طلایی که امروز در دنیای در اختیار مردم و دولت‌هاست، وجود ندارد.
3. نوسان قیمت
تجربه تاریخی نشان می‌دهد که نوسان قیمت بیت کوین در مقایسه با طلا بسیار زیاد است. طلا معمولا نوسانات کمتر و قابل پیش‌بینی را در یک سال تجربه می‌کند. در ادامه جدولی را ارائه می‌کنیم که این موضوع را به‌خوبی نشان می‌دهد.
4. نقدینگی
معاملات طلا و بیت کوین در سطح دنیا خیلی راحت جریان دارند. هیچکس نیست که بخواهد طلا بخرد یا بفروشد اما خریدار یا فروشنده در بازار پیدا نکند. به‌همین دلیل نقدشوندگی این دو دارایی وضعیت مناسبی دارد. در عین حال میزان نقدینگی موجود در طلا در مقایسه با بیت کوین به‌مراتب بالاتر است.
5. استخراج
طلا از معادن استخراج شده و در یک چرخه خاصی فرآوری می‌شود تا به‌شکل‌های گوناگون توزیع شود. هر چند درباره بیت کوین نیز از اصطلاح استخراج یا ماینینگ استفاده می‌شود؛ اما واقعیت این است که داستان استخراج بیت کوین از زمین تا آسمان با طلا فرق می‌کند. صفر تا صد چرخه تولید بیت کوین جدید در بستر شبکه بلاکچین آن توسط ماینرها صورت می‌گیرد. اساسا بیت کوین دارایی فیزیکی نیست و همه کوین‌ها در قالب کلیدهای خصوصی بین افراد دست به دست می‌شوند.
در نهایت طلا بخریم یا بیت کوین؟
از نظر ارزش اسمی، طلا و بیت کوین متضاد هستند. شمش‌ها و سکه‌های فیزیکی طلا دارای ارزش ذاتی با سابقه هزارساله بوده و این موضوع برای کسانی که به دنبال کاهش ریسک هستند، جذاب است. در مقابل، ارزش بیت کوین واقعا ذهنی است. حتی این خطر هم وجود دارد که اگر دولت‌ها آن را به طور کامل ممنوع کنند، شاید بی‌ارزش شود.
با این حال با توجه به پیشرفت بیت کوین، مشخص شده که این دو ابزار سرمایه گذاری، دارای اشتراکاتی نیز هستند که در بخش‌های قبل اشاره شد.
مهم ترین اشتراک هر دو دارایی این است که فرصت را برای سرمایه گذاران فراهم می‌کند تا به طور فعال کنترل اموال خود را به دور از بانکداری سنتی در دست بگیرند. به همین دلیل، بسیاری از سرمایه گذاران طلا، دارای بیت کوین نیز هستند.
یک استراتژی بسیار رایج، ایجاد تنوع در سبد سرمایه با مواردی مانند طلا، نقره، بیت کوین و آلت کوین است. بنابراین هم بیت کوین و هم طلا سرمایهگذاری جذابی هستند. کارشناسان توصیه می‌کنند که هر دوی آن‌ها در سبد شما وجود داشته باشد.
پیشنهاد: برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله‌ای در بلاگ ایرانیکارت را که در مورد بررسی مزایا و معایب سرمایه گذاری در ارز دیجیتال است را مطالعه کنید.
کلام پایانی
در این مطلب به مقایسه بیت کوین و طلا پرداختیم. شاید عده‌ای بر این باور باشند که مقایسه یک دارایی جدید مانند بیت کوین با سرمایه‌ای تاریخی مانند طلا چندان منطقی نباشد؛ اما اگر تعصب را کنار بگذاریم، واضح است که در طول تاریخ بازارهای مالی، هیچ دارایی مانند بیت کوین با این سرعت مسیر پیشرفت را طی نکرده است. اوضاع به‌سمت و سویی پیش می‌رود که خیلی از کارشناسان اقتصادی، بیت کوین را جایگزین طلا در آینده معرفی می‌کنند. نظر شما در این زمینه چیست؟ آیا بیت کوین می‌تواند جای طلا را بگیرد؟
اگر بهدنبال سرمایهگذاری در بلند مدتف با اولویت حفظ ارزش دارایی همراه با ریسک کم هستید، طلا گزینه بهتری است؛ اما اگر ریسکپذیری بالاتری دارید، بدون تردید باید بهسراغ بیت کوین بروید.
در بلند مدت و پس از استخراج آخرین بیت کوین، با توجه به افزایش تقاضا و کمبود عرضه این ارز دیجیتال، ممکن است که از لحاظ ارزشمندی، جایگزین طلا شود.
PAXG، XAUT، PMGT، GLC، DGX و … از جمله معروفترین ارزهای دیجیتال با پشتوانه طلا هستند.
