بهترین الگوهای قیمت تحلیل تکنیکال با نرخ موفقیت بیشتر از 50 درصد

الگوهای کلاسیک در تحلیل تکنیکال به مجموعه‌ای از اشکال بصری در نمودارهای قیمتی اشاره دارد که در مورد مسیری که قیمت‌ در آینده احتمالا آن را دنبال کند، سرنخ‌هایی ارایه می‌دهند. از آنجایی که نمودار قیمت یک دارایی از اصلی‌ترین منابع تجزیه‌وتحلیل آینده آن دارایی به شمار می‌رود، می‌توان گفت الگوهای کلاسیک کاربرد‌های زیادی دارند. به‌ همین ‌ترتیب این ابزارها در بین تحلیل‌گران بازارهای مالی طرف‌داران زیادی به خود جذب کرده‌اند. این مقاله به بررسی جامعی از الگوهای کلاسیک، انواع آن‌ها و میزان نرخ موفقیت هر کدام در پیش‌بینی قیمت خواهد پرداخت. همچنین در ادامه الگو‌های سر و شانه، مثلث، پرچم، مستطیل، کف و سقف دوقلو و… را که به‌عنوان بهترین الگوهای کلاسیک شناخته می‌شوند، معرفی کرده‌ایم.

معرفی مفهوم الگو‌های کلاسیک یا نموداری

تحلیل تکنیکال به عنوان یک روش برای پیش‌بینی قیمت نمودارها در بازارهای مالی در نظر گرفته می‌شود که شامل استفاده از نمودارهای کندل‌استیک، اندیکاتورها، الگوهای کلاسیک و سایر ابزارهای معاملاتی است. البته تحلیل تکنیکال فقط یکی از روش‌های موجود برای تحلیل بازارهای مالی خواهد بود و برای موفقیت در آن نیاز به تجربه، دانش و مدیریت سرمایه دارید. به بیان ساده، تحلیل تکنیکال بر این ایده استوار است که قیمت‌ها تمایل به حرکت در امواج یا روندها دارند و عملکرد قیمت یک دارایی در گذشته، می‌تواند جهت حرکت قیمت آن را در آینده نشان دهد یا آنالیز کند.

الگوهای کلاسیک بخش جدایی ناپذیر و اساسی از یادگیری تحلیل تکنیکال هستند. یک الگوی کلاسیک در نمودارهای تحلیل تکنیکال، نمایشی بصری از حرکات قیمت یک دارایی در یک دوره زمانی معین است. این الگوها به دلیل تعامل بین نیروهای عرضه و تقاضا در بازار شکل می‌گیرند. همچنین توسط معامله‌گران و سرمایه‌گذاران برای شناسایی فرصت‌های مناسب خرید و فروش مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مشاهده تحلیل تکنیکال ارزهای دیجیتال امروز

اهمیت الگوهای کلاسیک در تحلیل تکنیکال

نمودارها در یک بازار مالی نشان می‌دهند که بازار در حال حرکت به سمت بالا یا پایین است. سپس از این طریق به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند که تعیین کنند، در بازار مربوطه کدام دارایی‌های در موقعیت خوبی برای خرید و کدام یک در موقعیت خوبی برای فروش قرار دارند. هنگامی که یک الگو خاص در نموداری ظاهر می‌شود، معامله‌گران به دنبال سطحی هستند که قیمت در پایین‌تر یا بالاتر از آن شکسته شود، برای این کار به گذشته نمودار مراجعه می‌کنند. در نتیجه می‌توان گفت، تاریخچه حرکت‌های قیمت در گذشته که همان نمودار قیمت را می‌سازد، ابزاری کلیدی برای یک تحلیلگر تکنیکال است. همچنین چون الگوهای کلاسیک از بخش‌های اصلی این سبک تحلیل شناخته می‌شوند؛ بنابراین این الگوها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.

اغلب الگوهای کلاسیک مبتنی بر مفهوم حمایت و مقاومت و خط روند‌ها هستند که نشان می‌دهند، بازار کجا احتمالا به حرکت خود ادامه یا روند فعلی خود را معکوس خواهد کرد. به‌ طور کلی، الگوهای کلاسیک به دو دسته اصلی: الگوهای بازگشتی و الگوهای ادامه دهنده طبقه بندی می‌شوند.همچنین برای اکثریت الگوهای کلاسیک، دو وضعیت صعودی و نزولی وجود دارد. در ادامه بیشتر به معرفی انواع الگوها می‌پردازیم.

انواع الگوهای کلاسیک

اگرچه الگوهای کلاسیک به دو دسته اصلی، بازگشتی و ادامه دهنده تقسیم می‌شوند. اما برخی از این الگوها وجود دارند که حالت‌هایی از هر دو دسته را پوشش می‌دهند و به آن‌ها الگوهای دوطرفه نیز می‌گویند. به‌عنوان‌مثال، الگوی سر و شانه یکی از آن الگوهای دوطرفه است که می‌تواند هم در نقش یک الگوی کلاسیک بازگشتی و هم در نقش یک الگو کلاسیک ادامه دهنده در نمودار ظاهر شود. 

شایان ذکر است که جدول زیر نرخ موفقیت برخی از الگوهای کلاسیک پرکاربرد را بیان می‌کند. همان‌طور که مشاهده می‌کنید نرخ موفقیت هیچ‌کدام از این الگو‌ها 100 درصد نیست؛ یعنی این الگو‌ها همیشه نتیجه قطعی ارایه نمی‌دهند و برخی مواقع با خطا مواجه هستند. بنابراین لازم است به این نکته توجه داشته باشید. به این معنا که تنها به استفاده از الگوهای کلاسیک تکیه نکنید و از ابزارهای تحلیلی دیگر نیز در معاملات خود استفاده کنید.

نکته:

از الگوی مستطیل در جدول منظور مستطیل ادامه دهنده است. 

درصد موفقیت الگوی مثلث بجز مدل پرچم و کنج، در نظر گرفته شده است.

در ادامه مهم‌ترین نمونه‌های بازگشتی و ادامه‌ دهنده از الگوهای کلاسیک را معرفی می‌کنیم.

الگوهای کلاسیک بازگشتی

همان‌طور که از اسم آن‌ها مشخص است، یک الگوی بازگشتی نشان می‌دهد که قیمت در شرف تغییر روند خواهد بود.

• الگوی سر و شانه (Head and shoulders)

نام این الگو از  ویژگی ظاهری آن گرفته شده ‌است. درست مانند تصویر زیر، قله اول و سوم شانه‌ها را تشکیل می‌دهند و قله دوم، سر را تشکیل می‌دهد. خطی که از اتصال دو نقطه شروع و پایان قله وسط (سر) ایجاد می‌شود، به خط گردن معروف است.

الگوی کلاسیک سر و شانه در دو حالت صعودی و نزولی در نمودار ظاهر می‌شود که به حالت صعودی آن سر و شانه و به حالت نزولی آن سر و شانه معکوس می‌گویند.

1- الگوی سر و شانه معمولی:

زمانی را در نظر بگیرد که قیمت پس از یک روند صعودی طولانی به اوج می‌رسد. سپس یک پولبک به خط گردن می‌زند و شانه چپ (اولین شانه) در الگو را ایجاد می‌کند. در ادامه، قیمت دوباره افزایش می‌یابد و یک قله بلندتر از قله قبلی را ثبت می‌کند و به خط گردن باز می‌گردد که بخش سر را در الگو شکل می‌دهد. مجددا قیمت تا سطح اولین قله رشد می‌کند و در ادامه روند ریزشی دنبال می‌شود که نشان دهنده شکل گیری شانه راست است. اکثر معامله‌گران معتقدند که الگوی سر و شانه یکی از دقیق‌ترین الگوهای تغییر روند است که نشان می‌دهد، روند صعودی اولیه به پایان خود نزدیک است و از آن به‎‌عنوان یک سیگنال نزولی استفاده می‌کنند. 

 2- الگوی سر و شانه معکوس:

این الگو دقیقا برعکس الگوی قبلی عمل می‌کند و پس از یک روند نزولی طولانی تشکیل می‌شود که نشان ضعیف شدن روند کاهشی است. به طور معمول، معامله‌گران زمانی وارد موقعیت‌های خرید می‌شوند که قیمت به بالاتر از خط مقاومت (گردن) برود. فرورفتگی اول و سوم به صورت شانه معکوس دیده می‌شود و ریزش دوم، سر معکوس را تشکیل می‌دهد. عبور قیمت از خط گردن یا محدوده مقاومت، به عنوان سیگنال صعودی در نظر گرفته می‌شود. در این مواقع برای تایید صحت شکست، شاهد افزایش زیاد حجم خواهیم بود. این الگو برخلاف الگوی رایج سر و شانه، برای پیش‌بینی بازگشت در یک روند نزولی استفاده می‌شود.

• الگوهای کف دوقلو (Double Bottom) و سقف دوقلو (Double Top)

الگوی کف دوقلو یک الگوی برگشتی است که در انتهای یک روند نزولی تشکیل می‌شود نشان دهنده شروع روند صعودی است. درست مانند نامش، این الگو از دو کف متوالی که تقریبا در یک سطح قیمتی ظاهر می‌شوند، تشکیل خواهد شد؛ به‌ عبارت دیگر برای تشکیل الگوی کف دوقلو، به یک قله و دو دره که به ترتیب: دره – قله – دره در توالی هم قرار خواهند گرفت، نیاز است. وقتی الگوی کف دوقلو در نمودار ظاهر می‌شود.

وقتی طبق توضیحات بالا مراحل تشکیل الگوی کف دوقلو در نمودار تکمیل شد و پس از عبور روند نمودار از محدوده سقف قله الگوی کف دوقلو، انتظار می‌رود که قیمت به طور قابل توجهی رشد کند و روند نزولی را تغییر دهد. برای تقویت و اطمینان بیشتر به این الگو می‌توانید به پارامتر‌های دیگری نظیر بررسی حجم معاملات مراجعه کنید؛ افزایش حجمی که معمولا در طول دو حرکت صعودی موجود در الگو رخ می‌دهند. بیانگر فشار خرید یا تقاضا است که به عنوان تاییدیه بیشتر برای تغییر روند نزولی و موفقیت الگوی کلاسیک کف دوقلو عمل می‌کند.

بیشتر بخوانید: آموزش کامل الگوی سقف و کف دوقلو در تحلیل تکنیکال 

الگوی سقف دوقلو یک الگوی بازگشتی در انتهای یک روند صعودی است که حالت برعکس الگوی کف دوقلو را بازی می‌کند؛ پس از اینکه یک دارایی در یک روند صعودی دو بار متوالی و به یک اندازه کاهش قیمت تجربه می‌کند. همچنین دو سقف هم سطح می‌سازد، نشانه کاهش قدرت روند صعودی و در نتیجه ازسرگیری یک روند نزولی دیده می‌شود. سیگنال فروش زمانی صادر می‌شود که قیمت به زیر سطح حمایتی ناشی از دو کف ظاهر شده در نمودار، عبور کند.

• الگو‌های سقف سه‌قلو (Triple tops) و کف سه‌قلو (Triple bottoms)

الگوی سقف سه‌قلو شامل سه قله است که تقریبا هم سطح در انتهای یک روند صعودی ظاهر می‌شود و نشان می‌دهد که احتمالا روند به زودی تغییر جهت یابد. کف سه‌قلو نیز برعکس سقف سه‌قلو، در انتهای یک روند نزولی ایجاد می‌شود و بیانگر احتمال تبدیل شدن روند به یک حرکت صعودی خواهد بود.

• الگوی الماس (Diamond)

الگوی کلاسیک الماس یکی از آن الگوهای بازگشتی است که نسبت به دیگر الگوهای کلاسیک کمتر شناخته شده است. این الگو در اغلب مواقع انتهای یک روند نمایان شده و بیانگر احتمال معکوس شدن جهت حرکت نمودار خواهد بود. الگوی الماس همچنین به عنوان الگوی لوزی شناخته می‌شود. الگوی الماس می‌تواند نزولی یا صعودی باشد. حالت نزولی معمولا در طول یک روند صعودی اتفاق می‌افتد و نشانه بازگشت احتمالی به یک روند نزولی است. در حالی که یک الگوی الماس صعودی در طول یک روند نزولی شکل خواهد گرفت و سیگنال بازگشت نمودار به یک روند صعودی است.

مقایسه الگوهای الماس و سر و شانه

اغلب الگوهای کلاسیک سر و شانه و الماس با هم مقایسه می‌شوند و گاهی مواقع تشخیص آن‌ها از یکدیگر چالش برانگیز است. با این حال، آن‌ها قوانین معاملاتی متفاوتی دارند؛ بنابراین یادگیری نحوه تمایز آن‌ها از همدیگر بسیار مهم است.

الگوی سر و شانه نزولی (صعودی) از سه قله (دره) که قله (دره) میانی بلندتر (عمیق‌تر) از دو قله (دره) دیگر است، ظاهر می‌شود. در حالی که الگوی الماس متشکل از مجموعه‌ای قله و دره خواهد بود که قله‌‌ (دره)‌های میانی بلندتر (عمیق‌تر) از  قله (دره)‎های کناری‌ها خواهد بود. همچنین خط گردن در الگوی سر و شانه یک عنصر کلیدی است که به راحتی قابل رسم خواهد بود، اما در الگوی الماس یا لوزی خط گردن قابل رسم نیست و وجود ندارد.

الگوهای کلاسیک ادامه ‌دهنده

الگوهای ادامه دهنده برعکس الگوهای بازگشتی که احتمال تغییر روند را افزایش می‌دهند، نقش بازی می‌کنند؛ طوری که به روند فعلی کمک می‌کنند تا جهت فعلی خود را حفظ و آن را ادامه دهد. در ادامه به معرفی چند مورد از الگوهای کلاسیک ادامه دهنده می‌پردازیم.

• الگوی مثلث (Triangle)

الگوی مثلث نیز به‌عنوان یک الگوی کلاسیک شناخته می‌شود که در روندها بسیار تکرار می‌شود. فرض کنید که نمودار در یک روند پرقدرت در حال حرکت است. سپس شروع به ساختن کف و سقف‌‎های می‌کند که نسبتا به هم نزدیک‌تر بوده و شتاب روند در دوره محدود به آن سقف و کف‌‎ها نسبت به روند اصلی ضعیف‌تر است. به ‌عبارت دیگر می‌توان گفت، با گذشت زمان، در این محدوده حرکات قیمت بین سطوح حمایت و مقاومت تنگ‌تر و فشرده‌تر می‌شود. اگر این سقف ‌و کف‌ها طوری نمایان شوند که شرایط زیر را داشته باشند:

1. خط روند ناشی از سقف‌ها با خط روند ناشی از کف‌ها موازی نیست.
2. تفاضل قیمتی ناشی از هر سقف و کف متناظر آن (اولین کف بعد از آن)، بیشتر از تفاضل قیمتی ناشی از سقف بعدی و کف متناظر آن است.

در صورت وجود این شرایط، وضعیت جدیدی که نمودار به خود خواهد گرفت، شبیه به یک مثلث خواهد بود؛ طوری که طول موج‌های داخل مثلث کوتاه‌ و کوتاه‌تر خواهد شد. این وضعیت تا زمانی که نمودار قیمت از یکی از ضلع‌های مثلث خارج شود، ادامه پیدا می‌کند. توجه داشته باشید که نحوه خروج نمودار از مثلث به وجود آمده، نوع آن مثلث را در چهار حالت زیر تعیین می‌کند:

1- الگوی مثلث صعودی و ادامه دهنده:

اگر نمودار از ضلع بالای مثلث (خط روند ناشی از سقف‌ها) خارج شود، به آن مثلث یک مثلث صعودی ادامه دهنده گفته می‌شود.

2- الگوی مثلث صعودی و بازگشتی:

اگر نمودار از ضلع بالای مثلث (خط روند ناشی از سقف‌ها) خارج شود، به آن مثلث یک مثلث صعودی بازگشتی گفته می‌شود.

3- الگوی مثلث نزولی و بازگشتی:

اگر نمودار از ضلع پایین مثلث (خط روند ناشی از کف‌ها) خارج شود، به آن یک مثلث نزولی بازگشتی گفته می‌شود.

4- الگوی مثلث نزولی و ادامه دهنده:

اگر نمودار از ضلع پایین مثلث (خط روند ناشی از کف‌ها) خارج شود، به آن یک مثلث نزولی ادامه دهنده گفته می‌شود.

مهم است بدانید که برخی از حالت‌های الگوی مثلث را با اسم‌های دیگری، از جمله الگوی کنج (Wedge Pattern)، الگوی جمع‌شونده یا تنگ شونده نیز می‌شناسند. با توجه به ساختار الگو و نحوه عکس‌العمل بازار نسبت به آن انواع الگوی‌های کنج نزولی، کنج صعودی، کنج بازگشتی و کنج ادامه دهنده ممکن است در بازار نمایان شوند. همچنین در این قسمت لازم است که اشاره کنیم، برخی از حالت‌های «الگوی مثلث صعودی و ادامه دهنده» یا «الگوی مثلث نزولی و ادامه دهنده» را به ترتیب «الگوی پرچم صعودی» یا «الگوی پرچم نزولی» نیز می‌گویند. به صورت یک قاعده کلی، می‌توان گفت که اگر در این دو حالت از الگوها‌ی مثلثی، حداقل پنج لمس حمایت و مقاومت داشته باشیم، آن‌ها را به عنوان الگوی پرچم در نظر می‌گیرند.

• الگوی مستطیل (Rectangle)

الگوهای مستطیل در نمودار قیمت یک دارایی زمانی شکل می‌گیرند که قیمت چندین بار به سطوح حمایت و مقاومت افقی برسد؛ بنابراین قیمت محدود به رنج زدن بین دو سطح افقی می‌شود، طوری که اگر خط روند سقف‌ها و خط روند کف‎های ایجاد شده در آن محدوده را رسم کنیم، مشابه دو ضلع موازی از یک مستطیل ظاهر می‌شوند.

پس از مدت رنج زدن قیمت در داخل مستطیل ظاهر شده در نمودار، در نهایت قیمت از آن مستطیل خارج خواهد شد و اصطلاحا محدوده رنج ایجاد شده شکسته می‌شود. با توجه به اینکه قیمت از کدام ضلع الگوی مستطیل خارج شود، می‌توان نوع بازگشتی یا ادامه دهنده بودن آن را تعیین کرد؛ اگر قیمت از ضلعی خارج شود که هم‌جهت با روند قبل از تشکیل مستطیل حرکت کند، مستطیل ادامه دهنده داریم. حال اگر قیمت از ضلع دیگر مستطیل خارج شده و در خلاف جهت روند قبل از تشکیل مستطیل حرکت کند، مستطیل بازگشتی داریم.

توجه داشته باشید نرخ موفقیت الگوی مستطیل ادامه دهنده 52 درصد و نرخ موفقیت الگوی مستطیل بازگشتی 48 درصد خواهد بود. به عبارت دیگر، هر وقت یک الگوی مستطیل در نمودار تشکیل شد، به احتمال 52 درصد جهت نمودار بعد از مستطیل، همان روند قبل مستطیل خواهد بود و به احتمال 48 درصد، روند بعد از مستطیل معکوس می‌شود.

• الگوی فنجان و دسته (Cup and Handle)

الگوی فنجان و دسته یک الگوی ادامه دهنده است که در دو حالت صعودی و نزولی در نمودارها ظاهر می‌شود و نام خود را از شکلی که در نمودار ایجاد می‌کند گرفته است. ویلیام اونیل این الگو را در سال 1988 و در کتاب خود با عنوان چگونه می‌توان در سهام کسب درآمد کرد، معرفی کرد. همان‌طور که از ظاهر و نام این الگو مشخص است، از دو قسمت فنجان و دسته تشکیل می‌شود. قسمت فنجانی الگو شبیه ظاهر حرف U که لبه‌های هم سطحی دارد، خواهد بود. همچنین قسمت دسته فنجان در سمت راست حرف U ظاهر می‌شود که ارتفاعی نسبتا کمتر دارد.

در برخی مواقع، به الگوی فنجان و دسته صعودی که در ادامه یک روند صعودی ظاهر می‌شود، الگوی فنجان و دسته معمولی می‌گویند؛ در عوض به الگوی فنجان و دسته نزولی که در انتهای یک روند نزولی ظاهر می‌شود، الگوی فنجان و دسته معکوس گفته می‌شود.

به‌عنوان‌مثال وقتی در نمودار الگوی فنجان و دسته صعودی یا معمولی تشکیل می‌شود، به این معنی است که قیمت به بالاترین حد قدیمی خود رسیده و تحت فشار فروش سرمایه‌گذارانی قرار می‌گیرد که قبلا خرید کرده‌اند. فشار فروش با تمایل به اصطلاح قیمتی که در بازار ایجاد می‌کند، احتمالا منجر به تثبیت قیمت برای یک دوره کوتاه مدت می‌شود. اما در نهایت و پس از تشکیل الگو به طور کامل، مجددا شاهد رشد قیمت خواهیم بود و ادامه روند صعودی اولیه دنبال می‌شود. این الگوی کلاسیک فرصت خوبی را برای سرمایه‌گذارانی که در روند صعودی قبلی موفق به خرید و کسب سود نشده‌اند، فراهم می‌کند.

• الگوی سر و شانه ادامه دهنده (Continuation head & shoulders)

بالاتر الگوی سر و شانه را به عنوان یک الگوی بازگشتی معرفی کردیم، زیرا این الگو را اغلب به عنوان یک الگوی بازگشتی می‌شناسند. اما در نظر داشته باشید که در برخی مواقع الگوی سر و شانه می‌تواند به صورت یک الگوی ادامه دهنده ظاهر شود. الگوی سر و شانه معمولی و ادامه دهنده در انتهای یک روند نزولی ظاهر می‌شود، در حالی که الگوی سر و شانه معکوس و ادامه دهنده در انتهای یک روند صعودی ظاهر می‌شود.

به‌ عبارت دیگر، اگر الگوی سر و شانه معمولی در انتهای یک روند نزولی ظاهر شود، یک الگوی سر و شانه ادامه دهنده نامیده می‌شود. همچنین اگر الگوی سر و شانه معکوس در انتهای یک روند صعودی ظاهر شود، به آن سر و شانه ادامه دهنده می‌گویند.

شناسایی الگوهای کلاسیک در نمودار

در این بخش با ارایه چند نمونه شما را در پیدا کردن الگوهای کلاسیک در نمودارها راهنمایی می‌کنیم: 

مثال ۱. زیر یک الگوی نزولی سر و شانه را مشاهده می‌کنید که کاهش شدید قیمت را پیش‌بینی می‌کند. معامله‌گران پس از شکست قیمت از خط گردن، با هدف قیمتی برابر با فاصله بین خط شانه و سر، وارد یک پوزیشن فروش می‌شوند.

مثال 2. در تصویر زیر یک الگوی سقف دو قلو نزولی وجود دارد که کاهش قیمت را پیش‌بینی می‌کند. معامله‌گران پس از شکست قیمت در پایین‌ترین سطح واکنش قبلی، وارد یک موقعیت فروش می‌شوند.

مثال 3. در مثال آخر یک مثلث صعودی و به دنبال آن یک شکست با حجم زیاد دیده می‌شود. معامله‎گران پس از شکست صعودی ضلع بالایی مثلث، با قرار دادن تارگتی برابر با ارتفاع مثلث، وارد موقعیت خرید می‌شوند. در نظر داشته باشید که افزایش مقدار حجم در زمان این شکست تاییدیه‌ مهمی است.

جمع‌بندی: الگوهای کلاسیک در پیش‌بینی روندها چقدر موفق هستند؟

تشخیص این الگوها در نمودار همیشه کار آسانی نیست، به همین خاطر توصیه می‌شود که به طور کامل آن‌ها را تمرین کنید. همچنین در نظر داشته باشید که صرفا مشاهده الگوهای کلاسیک در یک نمودار را نباید به عنوان سیگنال ورود و خروج در معاملات خود نظر بگیرید، بلکه لازم است که دیگر ابزارها و پارامترهای تاثیر‌گذار بر قیمت را تجزیه و تحلیل کنید.