تفاوت اسیلاتور و اندیکاتور، کدام یک برای استراتژی معاملاتی شما مفیدتر است؟

در عرصه تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال و سایر بازارهای مالی، اندیکاتورها و اسیلاتورها به‌عنوان دو ابزار کلیدی شناخته می‌شوند که می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه و افزایش احتمال موفقیت معامله‌گران نقش بسزایی داشته باشند. این دو ابزار، با وجود کاربردهای گسترده و تاثیرگذاری‌ بالا در پیش بینی بازار، اغلب توسط معامله‌گران مبتدی با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. دانستن تفاوت اسیلاتور و اندیکاتور و چگونگی بهره‌برداری از هرکدام در شرایط مختلف بازار، می‌تواند باعث افزایش دقت و کارآمدی تحلیل‌های تکنیکال شود. در این مقاله به بررسی دقیق این دو ابزار می‌پردازیم، تفاوت‌های بنیادین آن‌ها را شرح می‌دهیم و نشان می‌دهیم که چگونه هر یک می‌توانند به‌صورت موثر در استراتژی‌های معاملاتی مورد استفاده قرار گیرند. 

اسیلاتور (oscillator) چیست؟

اسیلاتورها (Oscillator)، ابزارهای تحلیلی هستند که بر پایه‌ی داده‌های قیمتی فرموله شده‌اند. این ابزارها در یک محدوده نوسانی مشخص، که حد بالا و حد پایین دارد، حرکت می‌کنند. اسیلاتور با بررسی نوسانات قیمتی یک دارایی، میزان هیجان بازار و سهامداران را ارزیابی می‌کند و خروجی این تحلیل‌ها را به شکل عددی یا نموداری نمایش می‌دهد. استفاده از اسیلاتورها بیشتر در بازارهای بدون روند چشمگیر یا رنج موثر است، به‌ویژه برای معامله‌گرانی که دید کوتاه‌مدت دارند. 

سه مورد از مهم‌ترین اسیلاتورهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال عبارتند از:

1. اسیلاتور شاخص قدرت نسبی (RSI): اسیلاتور  RSI یک شاخص اشباع سنج است که اندازه تغییرات اخیر قیمت را برای تشخیص وضعیت‌های اشباع خرید یا فروش در بازار اندازه‌گیری می‌کند.
2. اسیلاتور شاخص همگرایی/واگرایی میانگین متحرک (MACD): اسیلاتور MACD از دو خط تشکیل شده است، یکی نشان‌دهنده‌ی تفاوت بین دو میانگین متحرک و دیگری یک خط سیگنال. این اسیلاتور برای شناسایی جهت روند و قدرت آن به کار می‌رود.
3. اسیلاتور استوکاستیک (Stochastic Oscillator): اسیلاتور استوکاستیک موقعیت فعلی قیمت را نسبت به دامنه قیمتی در یک دوره زمانی مشخص مقایسه می‌کند. استوکاستیک برای شناسایی وضعیت‌های اشباع خرید یا اشباع فروش در بازار استفاده می‌شود.

اندیکاتور(Indicator) چیست؟

اندیکاتورها (Indicator)، ابزارهای تحلیلی در تحلیل تکنیکال هستند که به منظور استخراج و تفسیر اطلاعات پیچیده و گاه پنهان در نمودارهای قیمت به کار می‌روند. این ابزارها با استفاده از فرمول‌ها و محاسبات ریاضی، داده‌های موجود در نمودار قیمت را پردازش می‌کنند. داده‌هایی که به‌عنوان ورودی به این فرمول‌ها داده می‌شوند شامل کمترین قیمت، بیشترین قیمت، آخرین قیمت، اولین قیمت و حجم معاملات هستند.

پس از پردازش این اطلاعات، خروجی‌های حاصل به صورت گرافیکی در کنار نمودار اصلی قیمت یا به صورت نمودارهای مجزا نمایش داده می‌شوند. این خروجی‌ها که به آن‌ها اندیکاتور می‌گویند، اطلاعات بسیار ارزشمندی درباره وضعیت روند قیمت، شتاب حرکتی قیمت، قدرت روندها و سایر جنبه‌های مهم بازار را در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهند. این اطلاعات به معامله‌گران کمک می‌کند تا تصمیمات دقیق‌تر و آگاهانه‌تری در خصوص خرید و فروش داشته باشند.

سه مورد از مهم‌ترین اندیکاتورهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال عبارتند از:

1. میانگین متحرک (Moving Average): اندیکاتور میانگین متحرک با میانگین‌گیری از قیمت‌های قبلی یک دارایی در یک بازه زمانی خاص، روند عمومی قیمت را نمایش می‌دهد و می‌تواند در تشخیص جهت حرکت قیمت و تشخیص نقاط ورود و خروج از بازار مفید باشد.
2. باند بولینگر (Bollinger Bands): اندیکاتور باند بولینگر از سه خط استفاده می‌کند که اطراف قیمت‌ها قرار می‌گیرند. این خطوط شامل میانگین متحرک ساده و دو حاشیه براساس انحراف استاندارد قیمت‌ها از میانگین متحرک هستند. بولینگر باند به عنوان یک ابزار برای اندازه‌گیری نسبی قیمت و نشان دادن حرکت قیمت در مقایسه با بازار استفاده می‌شود.
3. میزان حجم معاملات (Volume): اندیکاتور حجم معمولا در قالب نمودار میزان حجم معاملات در کنار قیمت‌ها نمایش داده می‌شود. میزان حجم معاملات نشان دهنده فعالیت بازار و تایید قیمت‌های در حال تشکیل است. افزایش حجم معاملات معمولا همراه با افزایش قیمت‌ها در جهت روند فعلی بازار است، در حالی که کاهش حجم معاملات ممکن است به نشانه تغییر روند یا عدم اطمینان باشد. این اندیکاتور برای تأیید یا تکذیب سیگنال‌های دیگری مانند تغییر جهت قیمت یا شکل‌گیری الگوهای قیمتی استفاده می‌شود.

تفاوت میان اندیکاتور و اسیلاتور در تحلیل تکنیکال چیست؟

بیل ویلیامز (Bill Williams)، یکی از توسعه‌دهندگان شاخص در زمینه اندیکاتورها، مجموعه‌ای از اندیکاتورها را ایجاد کرده است که بر اساس فلسفه خاصی از نوسانات بازار و روانشناسی معامله‌گران طراحی شده‌اند. این نوع توسعه‌ها نشان می‌دهند که هر اندیکاتور و اسیلاتور می‌تواند بر اساس نگرش‌ها و رویکردهای متفاوتی به بازار و تحلیل آن، طراحی شوند. به این ترتیب این دو ابزار هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند که باعث می‌شود از یکدیگر، متمایز شوند. در ادامه به بررسی اصلی‌ترین تفاوت‌ اسیلاتور و اندیکاتور، می‌پردازیم.

1- کاربرد:

• اندیکاتورها: کاربردهای متنوعی مانند پیش‌بینی روند، شناسایی نقاط ورود و خروج، تعیین سطوح حمایتی و مقاومتی، اندازه‌گیری قدرت روند و… دارند.
• اسیلاتورها: کاربرد اصلی آن‌ها شناسایی نواحی اشباع خرید و فروش است.

2- نوع اطلاعات:

• اندیکاتورها: اطلاعات مختلفی مانند روند قیمت، قدرت روند، نقاط اشباع خرید و فروش، حمایت و مقاومت و … را ارائه می‌دهند.
• اسیلاتورها: فقط اطلاعات مربوط به نوسانات قیمت را ارائه می‌دهند.

3- جایگاه در نمودار قیمت:

• اندیکاتورها: معمولا اندیکاتورها به طور مستقیم بر روی نمودار قیمت قرار می‌گیرند و اطلاعات مربوط به قیمت و حجم معاملات را تحلیل می‌کنند. این اندیکاتورها می‌توانند به صورت خطوط روند، الگوهای کندل‌استیک (Candlestick) یا سایر شکل‌های نموداری باشند.
• اسیلاتورها: اسیلاتورها معمولا در یک پنجره جداگانه و زیر نمودار اصلی قیمت نمایش داده می‌شوند. این جایگاه به کاربر اجازه می‌دهد تا به‌ راحتی تغییرات و نوسانات معین در بازار را بررسی کند.

4- نواحی اشباع خرید و فروش:

• اسیلاتورها: اسیلاتورها معمولا دارای محدوده‌های اشباع خرید و فروش هستند. این محدوده‌ها به معامله‌گران کمک می‌کنند تا بفهمند چه زمانی یک سهم یا دارایی احتمالا بیش از حد خریداری یا فروخته شده است. 
• اندیکاتورها: در اندیکاتورها چنین محدوده‌های مشخصی وجود ندارد. اندیکاتورها بیشتر روی تحلیل روند کلی قیمت و الگوهای بازار تمرکز دارند.

5- واگرایی:

• اسیلاتورها: یکی از ویژگی‌های کلیدی اسیلاتورها، توانایی تشخیص واگرایی‌ها است. واگرایی زمانی رخ می‌دهد که قیمت سهم یا دارایی روندی متفاوت با نمودار اسیلاتور دارد. این موضوع می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات آتی در جهت قیمت باشد. برای مثال اگر قیمت دارایی افزایش یابد، اما اسیلاتور مانند RSI یا MACD این روند صعودی را تایید نکند، می‌تواند نشانه‌ای از واگرایی و احتمال تغییر جهت قیمت باشد.
• اندیکاتورها: اندیکاتورها به طور معمول برای تشخیص واگرایی‌ها استفاده نمی‌شوند. آن‌ها بیشتر برای تحلیل روندهای موجود در بازار و شناسایی الگوهای قیمتی و حجمی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

6- محدوده نوسان:

• اندیکاتورها: اندیکاتورها می‌توانند در هر محدوده‌ای نوسان داشته باشند.
• اسیلاتورها: اسیلاتورها معمولا در محدوده مشخصی مانند 0 تا 100 یا 20 تا 80 نوسان می‌کنند.

بیل ویلیامز (Bill Williams)، یکی از توسعه‌دهندگان شاخص در زمینه اندیکاتورها، مجموعه‌ای از اندیکاتورها را ایجاد کرده است که بر اساس فلسفه خاصی از نوسانات بازار و روانشناسی معامله‌گران طراحی شده‌اند. این نوع توسعه‌ها نشان می‌دهند که هر اندیکاتور و اسیلاتور می‌تواند بر اساس نگرش‌ها و رویکردهای متفاوتی به بازار و تحلیل آن، طراحی شوند.

مزیت اندیکاتور و اسیلاتور در تحلیل تکنیکال

مزایای استفاده از اندیکاتورها و اسیلاتورها در تحلیل تکنیکال متعدد و قابل توجه هستند. این ابزارها، هر یک به شیوه‌ای منحصر به فرد، به معامله‌گرها در فهم بهتر و تجزیه و تحلیل بازار کمک می‌کنند:

1. تسهیل در تصمیم‌گیری‌های معاملاتی: اندیکاتورها و اسیلاتورها به معامله‌گران این امکان را می‌دهند که بخش زیادی از تصمیم‌گیری‌های معاملاتی خود را بدون نیاز به تحلیل دقیق نمودار قیمتی یا پرایس ‌اکشن (Price action) انجام دهند. این ابزارها اطلاعات پیچیده‌ی بازار را به شکلی قابل فهم و قابل دسترس تبدیل می‌کنند.
2. کمک به معامله‌گران تازه‌کار: برای معامله‌گرانی که تازه وارد بازار شده‌اند و هنوز در تحلیل تکنیکال تجربه زیادی ندارند، اندیکاتورها و اسیلاتورها می‌توانند ابزارهای بسیار سودمندی باشند. این ابزارها با فراهم کردن دیدگاه‌های قابل فهم بر روی داده‌های بازار، به این دسته از معامله‌گران کمک می‌کنند تا معاملات موفق‌تری داشته باشند و در نتیجه، سودهای بیشتری کسب کنند.
3. پیش‌بینی روندهای بازار: این ابزارها با تحلیل داده‌های تاریخی و فعلی بازار، به معامله‌گران کمک می‌کنند تا روندهای ممکن در بازار را پیش‌بینی کنند. این توانایی در تشخیص الگوهای بازار و ایجاد پیش‌بینی‌های معتبر، برای هر معامله‌گری از اهمیت بالایی برخوردار است.
4. کاهش خطای انسانی: از آنجا که اندیکاتورها و اسیلاتورها بر اساس محاسبات ریاضی و الگوریتم‌های مشخص عمل می‌کنند، استفاده از آن‌ها می‌تواند در کاهش خطای انسانی در تحلیل‌های تکنیکال نقش مهمی داشته باشد.

اسیلاتور یا اندیکاتور؟

تحلیل تکنیکال، مانند هر عرصه‌ی دیگری از دانش مالی، دارای ابزارهای متعدد و تخصصی است. اندیکاتورها و اسیلاتورها، به عنوان دو دسته از این ابزارها، هر کدام ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که می‌توانند باعث بهبود درک معامله‌گران از بازار شوند. اندیکاتورها بر تحلیل روندهای کلی بازار تمرکز دارند، در حالی که اسیلاتورها برای تشخیص تغییرات احتمالی در بازار کاربرد دارند. اندیکاتورها تمایل دارند که واکنش نشان دهند و از روندهای موجود در بازار پیروی کنند. این در حالی است که اسیلاتورها می‌توانند به عنوان ابزارهایی برای پیش‌بینی تغییرات احتمالی در روند بازار عمل کنند.

مهم است که معامله‌گران به خاطر داشته باشند که هیچ ابزاری به تنهایی، پاسخگوی همه‌ی نیازها نیست. موفقیت در بازارهای مالی نیازمند ترکیبی از دانش، تجربه و استفاده هوشمندانه از ابزارهای تحلیلی است. اندیکاتورها و اسیلاتورها، هر دو می‌توانند بخشی از این ترکیب باشند و به معامله‌گران کمک کنند تا با درک عمیق‌تری از بازار، تصمیم‌گیری‌های بهتری داشته باشند. توصیه می‌شود معامله‌گران با توجه به اهداف و نیازهای خود، از ترکیبی از این ابزارها به شکل متعادل و هدفمند استفاده کنند تا به بهترین نتایج را کسب کنند.