توکن سهمی چیست و چه کاربردی دارد؟ / آیا برای سرمایه گذاری مناسب است؟
انیس مسکینی
عرضه سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه، یکی از روش‌های رایج و جا افتاده در بسیاری از کشورهای دنیاست. صاحبان شرکت‌ها، از این روش برای تامین نقدینگی استفاده می‌کنند. با توسعه بازار رمزارزها، شرایطی به وجود آمده است تا شرکت‌ها در فضایی خارج از بورس با چارچوب‌های مشخص، سهام خود را در قالب توکن عرضه کنند. اینجاست که پای مفهومی به نام توکن سهمی (Equity Token)، به‌میان می‌آید. در ادامه ضمن بررسی ابعاد مختلف مفهوم این توکن‌ها به معرفی تعدادی از مهم‌ترین توکنهای سهمی می‌پردازیم.
توکن سهمی چیست؟
به زبان ساده، توکن سهمی همان گواهی سهام اوراق بهادار است. عرضه توکن‌ها در بستر شبکه بلاکچین صورت میگیرد. شما با خرید توکنهای سهمی، در واقع مالکیت بخشی از سهام یک شرکت را در اختیار می‌گیرید. دقیقا مانند سهام در بازار بورس، شما در سود و زیان شرکت‌ها نیز سهیم می‌شوید.
بیشتر بخوانید: انواع توکن
شرایط مربوط به مالکیت سهام شرکت‌ها از طریق قراردادهای هوشمند در بستر بلاکچین، توکنیزه می‌شود. خریداران توکنهای سهمی، معمولا از حق رای در تصمیم‌گیری‌های شرکت‌ها نیز برخوردار می‌شوند. در واقع می‌توان گفت که توکن سهمی تمام ویژگی‌های سهام سنتی را در بستر بلاکچین پیاده می‌کند.
توکن سهمی چگونه کار می‌کند؟
حتما این سوال برای شما هم ایجاد شده است که آیا نظارت خاصی روی خرید و فروش توکن سهمی (Equity Token Offerings) وجود دارد؟ پاسخ این سوال مثبت است. علاوه بر قوانین و چارچوب‌های بلاکچین که در قالب قراردادهای هوشمند اجرا می‌شوند، عرضه توکنهای سهمی در چارچوب قوانین بازار سرمایه کشور محل فعالیت شرکت‌ها صورت میگیرد.
در واقع توکنهای سهمی به نوعی زیرمجموعه توکنهای امنیتی به‌شمار می‌روند. این موضوع باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران دغدغه کلاهبرداری‌های رایج در عرضه اولیه رمزارزها را نیز نداشته باشند.
این توکن‌ها شفافیت لازم برای مدیریت و تصمیم‌گیری در شرکت‌ها را نیز به دنبال دارند. به‌عنوان مثال، هر کس با در اختیار داشتن تعداد مشخصی از توکن سهمی یک شرکت، حق رای معینی در تصمیم‌گیری‌ها خواهد داشت. به‌این ترتیب عملا کنترل سرمایه‌گذاران نسبت به فعالیت‌های شرکت نیز کاملا محقق می‌شود.
کاربرد Equity Token
بسیاری از استارتاپ‌ها و شرکتهای فعال در زمینه فناوری بلاکچین علاقه‌مند هستند که چرخه تامین مالی خود را از طریق توکن سهمی انجام دهند. تا چند سال قبل تنها گزینه روی میز شرکت‌ها برای تامین مالی در بازار رمزارزها، عرضه اولیه ارز دیجیتال (ICO) بود. در این روش سرمایه‌گذاران به هیچ عنوان، مالکیت شرکت‌ها را در اختیار نمی‌گرفتند. بلکه صرفا صاحب چند توکن می‌شدند.
بدیهی است که ICO، ریسک سرمایهگذاری شرکت‌ها و افراد را تا حد بسیار زیادی افزایش می‌دهد. کسب‌وکارهای نوپا برای رفع دغدغه سرمایه‌گذاران به‌سراغ عرضه اولیه توکن سهمی (ETO) رفتند. همان‌طور که اشاره کردیم، با رعایت قوانین مربوط به بازار سرمایه کشورها، عملا بخش قابل توجهی از چالش‌های پیش روی سرمایه‌گذاران نیز برطرف شد؛ چرا که خریداران توکن سهمی مالک قانونی بخشی از سهام شرکت می‌شوند.
علاوه بر تامین مالی در ابتدای فعالیت، شرکت‌ها از طریق توکن سهمی میتوانند به‌نوعی اوراق بدهی منتشر کنند. این اوراق در قالب قراردادهای آتی با سر رسید و سود مشخص به‌صورت توکن در اختیار خریداران قرار میگیرد. روش رایجی که بسیاری از دولت‌ها و شرکت‌ها در کشورهای مختلف آن را برای جبران نقدینگی مورد نیاز خود دنبال می‌کنند. به نوعی فرصت لازم برای پیشبرد برنامه‌های توسعه در قالب ETO برای شرکت‌ها فراهم می‌شود.
مزایا و معایب توکنهای سهمی
چندین مزایا و معایب مهم برای توکن سهمی می‌توان ذکر کرد که عبارت‌اند از:
| مزایا | معایب |
| مطمئن تر نسب به عرضه اولیه | تفاوت قوانین در کشورها |
| دریافت حق رای در سازمان | |
| مشارکت در سود و زیان | |
| حذف سو استفاده کنندگان | مشخص شدن اطلاعات سرمایه گذاری شما |
| شفافیت بالا | |
| عرضه به صورت عمومی و خصوصی |
- در مقایسه با ICO، گزینه‌ای مطمئن برای سرمایهگذاری به‌شمار می‌رود.
- خریداران توکن سهمی از حق رای در تصمیم‌گیری‌های شرکت‌ها بهره‌مند می‌شوند.
- صاحبان توکنهای سهمی در سود و زیان شرکت‌ها شریک هستند.
- با هم‌راستا کردن منافع سود شرکت و سرمایه‌گذاران، سوء استفاده کنندگان را از بازار حذف می‌کند.
- امکان عرضه توکنهای سهمی به‌صورت عمومی یا خصوصی وجود دارد.
- به‌دلیل عرضه در بستر بلاکچین، شفافیت بالایی را به ارمغان می‌آورند.
دو ملاحظه جدی نیز درباره توکن سهمی وجود دارد که باید در نظر داشته باشید.
- در ظاهر شما می‌توانید از یک کشور، توکنهای سهمی شرکت فعال در دیگر کشورها را خریداری کنید. اما در عمل نباید از یک نکته مهم غافل شوید که قوانین بازار سرمایه و عرضه اوراق بهادار در کشورهای مختلف با هم متفاوت هستند. این موضوع ممکن است برای خریداران سایر کشورها چالش‌هایی را به‌دنبال داشته باشد.
- ضمن اینکه اگر به‌عنوان یک سرمایه‌گذار مایل نیستید اطلاعات مربوط به فعالیت‌های شما در اختیار دیگران قرار بگیرد، باید به‌سراغ همان روش‌ها سنتی در سرمایهگذاری بروید؛ چرا که ماهیت عمومی بلاکچین با این شرایط سازگار نیست.
برخی از معروف‌ترین توکنهای سهمی
در حال حاضر تعداد توکنهای سهمی که در دنیا عرضه شده‌اند، محدود است. بسیاری از کشورها هنوز زیرساخت لازم برای این منظور را فراهم نکرده‌اند. ضمن اینکه هنوز بسیاری از سرمایه‌گذاران آن طور که باید و شاید به سرمایهگذاری از طریق بلاکچین روی خوش نشان نداده‌اند. از جمله برخی از معروف‌ترین توکنهای سهمی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- The Elephant Private Equity Coin
- Nefund
- BFToken
- Energa (EGX)
به‌عنوان مثال Energa یک توکن سهمی مبتنی بر بلاکچین پالیگان است. قرارداد هوشمند این توکن را می‌توانید در مرورگر بلاکچین اختصاصی این شبکه، یعنی polygonscan.com مشاهده کنید. Energa یک شرکت تجارت بین‌الملل مستقر در مالزی است که در زمینه کالاهای معدنی مانند زغال سنگ و نیکال فعالیت می‌کند.
کلام پایانی
برای آنکه عرضه توکن سهمی به‌عنوان راه‌حل جایگزین برای شیوه سنتی عرضه سهام در بورس توسط شرکت‌ها استفاده شود؛ مسیر نسبتا طولانی وجود دارد. به‌طور مشخص، تا زمانی که قوانین جهانی در زمینه بازار رمزارزها سروسامان پیدا نکنند، به‌نظر می‌رسد که نمی‌توان خیلی روی تامین مالی از طریق ETO حساب کرد. اما فناوری انقلابی بلاکچین نشان داده که از چه ظرفیت بالایی برخوردار است. به‌نظر شما تا چند سال آینده، عرضه توکن سهمی می‌تواند جایگزین روش‌های سنتی عرضه سهام در بازار سرمایه شود؟
تنها در صورتی که شناخت کافی روی شرکتهای عرضه کننده توکن سهمی دارید، روی سرمایهگذاری در آنها فکر کنید.
بله، در برخی از کشورها عرضه توکنهای سهمی مطابق با قوانین بورس و اوراق بهادار صورت میگیرد.
اگر چالش قانونگذاری و نظارت در بازار کریپتوکارنسی به خوبی مدیریت شود، توکنهای سهمی میتوانند در آینده به عنوان رقیب روش سنتی عرضه سهام خود را معرفی کنند.
