چگونه می‌توان تراکنش‌های تایید نشده بیت کوین را لغو کرد؟

در دنیای ارزهای دیجیتال، تراکنش‌ها برگشت‌ناپذیر هستند و این ویژگی از دل معماری غیر متمرکز بیت کوین بیرون آمده است که هیچکس در شبکه آن مدیریت نمی‌کند. با این حال، ماهیت برگشت‌ناپذیر تراکنش‌های بیت کوین گاهی اوقات می‌تواند چالش ایجاد کند. برای مثال پس از خرید بیت کوین در صورتی که طی فرآیند برداشت آدرس را اشتباه وارد کنید، مبلغ تراکنش نادرست باشد یا صرفا نظرتان در مورد تراکنش عوض شده باشد و بخواهید تراکنش را لغو کنید، انجام آن امکان‌پذیر است. البته با چند شرط! هدف این مقاله، روشن کردن پیچیدگی‌های لغو تراکنش بیت کوین است و دانش و ابزار لازم برای اجرای این فرآیند را در اختیار شما قرار می‌دهد. در این مطلب همراه ما باشید تا روش‌ها، چالش‌ها و راه‌حل‌های مربوط به لغو تراکنش‌های بیت کوین را بررسی کنیم.

مراحل انجام یک تراکنش بیت کوین

اگر تا به حال تراکنش‌ بیت کوین ثبت کرده باشید، حتما می‌دانید که هر تراکنش چند ثانیه طول می‌کشد. در این چند ثانیه، چند فرآیند انجام می‌شود که در ادامه به ترتیب آن‌ها را ذکر می‌کنیم. 

• شروع تراکنش

هر کاربر تراکنش بیت کوین را با ارسال بیت کوین از کیف پول خود به کیف پول کاربر دیگر شروع می‌کند. برای ثبت این تراکنش باید جزئیات مهمی مثل آدرس گیرنده، مبلغ ارسال شده و امضای دیجیتالی را وارد کرد.

• پخش در شبکه

هنگامی که تراکنش ثبت شد، جزئیات آن در سراسر شبکه بیت کوین پخش می‌شود. این شبکه متشکل از نودها است. منظور از نود شبکه همان کامپیوترهای شخصی و شرکتی است که به شبکه بیت کوین متصل هستند و به طور گروهی از دفتر کل بلاک چین نگهداری می‌کنند.

• اعتبار سنجی شبکه

وقتی که جزئیات تراکنش در شبکه منتشر می‌شود، نودها ساختار و قالب تراکنش را تایید می‌کنند. آن‌ها تایید می‌کنند که تراکنش قوانین و پروتکل تعیین شده بلاک چین بیت کوین را رعایت کرده است.

• ثبت در ممپول

تراکنش‌های معتبر وارد mempool می‌شوند. ممپول یک فضای ذخیره‌سازی موقت است که در آن تراکنش‌های تایید نشده در انتظار ثبت در یک بلاک هستند. این تراکنش‌ها در اینجا باقی می‌مانند تا زمانی که ماینرها آن‌ها را برای ثبت در یک بلاک انتخاب کنند.

• حل معادله

ماینرها، تراکنش‌های تایید نشده را از ممپول جمع‌آوری می‌کنند و آن‌ها را در بلاک‌ها می‌گذارند. این افراد برای تأیید اعتبار این بلاک ها، پازل‌های پیچیده ریاضی را با استفاده از الگوریتم اجماع اثبات کار حل می‌کنند.

• تأیید دیگر ماینرها 

هنگامی که یک ماینر با موفقیت پازل را حل کرد، بقیه نودها اعتبار بلاک ثبت شده را تأیید می‌کنند. 

• تایید معامله

بلاک تایید شده به دفتر کل توزیع بلاک چین اضافه می‌شود و زنجیره ای از بلاک‌ها را ایجاد می‌کند که یک رکورد دائمی از تراکنش‌ها را در خود نگه می‌دارد. تراکنش‌های داخل این بلاک تایید می‌شوند و برگشت ناپذیر می‌شوند و با اضافه شدن بلاک‌های بعدی دیگر قابل دستکاری نیستند.

• تایید توسط نودها

نودها در سراسر شبکه در مورد بلاک جدید اضافه شده به توافق می‌رسند. این کامپیوترها به طور جمعی نسخه‌های خود از بلاک چین را به روز می‌کنند تا اضافه شدن بلاک و تراکنش‌های تایید شده آن را به دیگران هم بفرستند تا از توافق در سراسر شبکه مطمئن شوند.

• مشاهده تراکنش

کاربران می‌توانند جزئیات تراکنش را با استفاده از مرورگرهای بلاک چین مشاهده کنند. آن‌ها می‌توانند ثبت و تأیید تراکنش‌های خود را به صورت بلادرنگ در بلاک چین ببینند. پس از تایید نهایی دیگر امکان لغو تراکنش بیت کوین وجود ندارد.

نحوه پیگیری تراکنش‌های بیت کوین

برای  رهگیری تراکنش‌های بیت کوین باید از یک مرورگر بلاکچینی، مثل blockchain.info استفاده کنید. کار این مرورگر، بررسی وضعیت و جزئیات تراکنش‌ها از طریق شناسه تراکنش‌ها (TXID) است.

• به وب سایت blockchain.info بروید.
• نوار جستجو را پیدا کنید و شناسه تراکنش (TXID) تراکنش بیت کوینی را که می‌خواهید ردیابی کنید وارد کنید. TXID یک شناسه منحصر به فرد برای هر تراکنش در بلاک چین است.
• تراکنش‌های تایید شده پس از اضافه شدن به یک بلاک و ثبت در بلاک چین نمایش داده می‌شوند.

هر تراکنش تایید شده دارای چندین مرحله تایید است که نشان دهنده سطح امنیت آن با تایید هر بلاک بعدی است. پس از اولین مرحله تایید تراکنش، می‌توانید کارمزد شبکه و تعداد تاییدها تا ثبت نهایی را مشاهده کنید.

نحوه لغو تراکنش‌های بیت کوین

لغو تراکنش بیت کوین به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و غیرقابل برگشت بلاک چین کمی سخت است. با این حال، در ادامه مرور کلی روی مراحل احتمالی برای لغو تراکنش خواهیم داشت.

لغو تراکنش از طریق RBF بیت کوین

ویژگی جایگزینی با کارمزد بیت کوین (RBF) به کاربران اجازه می‌دهد تا تراکنش‌های تایید نشده را با تراکنش‌های جدید جایگزین کنند. این روش معمولا با تنظیم کارمزد برای ثبت سریع‌تر تراکنش انجام می‌شود.

RBF به کاربران اجازه می‌دهد تا تراکنش تایید نشده را با تراکنش جدیدی که کارمزد بالاتری دارد جایگزین کنند. این ویژگی زمانی مفید است که کارمزد اول برای تأیید به موقع کافی نباشد. همچنین باید توجه داشته باشید که پشتیبانی کیف پول RBF را چک کنید چون همه کیف پول‌ها از این قابلیت پشتیبانی نمی‌کنند. در ادامه مراحل استفاده از RBF برای لغو تراکنش آورده شده است.

شناسایی تراکنش تایید نشده:

به کیف پول بیت کوین خود دسترسی داشته باشید و تراکنش تایید نشده‌ای را که می‌خواهید لغو کنید شناسایی کنید.

کیف پول دارای RBF:

اطمینان حاصل کنید که کیف پول شما از RBF پشتیبانی می‌کند. به بخش جزئیات تراکنش بروید و روی “replace by fee” کلیک کنید.

کم کردن هزینه:

گزینه جایگزینی تراکنش و تنظیم کارمزد را انتخاب کنید. کارمزد را افزایش دهید تا ماینرها را تشویق کنند تا تراکنش جدید را نسبت به تراکنش قبلی اولویت دهند.

تایید و پخش تراکنش جدید:

پس از تنظیم کارمزد، تراکنش جدید را تأیید کنید. این تراکنش جدید با کارمزد بالاتر، جایگزین تراکنش قبلی در ممپول می‌شود. موفقیت در لغو از طریق RBF به شرایط شبکه و اولویت بندی ماینر بستگی دارد.

لازم به ذکر است که این روش انواعی دارد که هر کدام به شکل خاصی می‌توانند به روش خاصی تراکنش را لغو کنند. 

RBF استاندارد

RBF استاندارد به کاربران اجازه می‌دهد تا با بیشتر کردن کارمزد تراکنش، تراکنش تایید نشده را با تراکنش جدید جایگزین کنند. این نوع از RBF امکان کم کردن کارمزد را فراهم می‌کند و تراکنش در این حالت می‌تواند به طور کامل جایگزین تراکنش اصلی شود. کاربران یک تراکنش جدید را با کارمزد بالاتر برای همان ورودی‌های اصلی ثبت می‌کنند. ماینرها تراکنش را با کارمزد بالاتر اولویت می‌دهند و تراکنش‌های جدید، جایگزین تراکنش قبلی در ممپول می‌شوند.

FSS RBF

این روش امکان تنظیم کارمزد را بدون تغییر ورودی‌ها و خروجی‌های تراکنش فراهم می‌کند. این روش نسبت به روش قبلی کارمزد بالاتری را نیاز دارد ولی خطرات مرتبط با تغییر جزئیات تراکنش را به حداقل می‌رساند. کاربران در این روش قابلیت جایگزینی یک تراکنش را با تنظیم یک نشانه (فلگ) خاص در حین ایجاد آن را دارند. این نشانه به نودها و ماینرها تعویض تراکنش را اطلاع می‌دهد. این روش به کاربران اجازه می‌دهد تا برای کم کردن هزینه‌های احتمالی از قبل برنامه‌ریزی کنند. با این حال، اکثر کیف پول‌ها از این نوع RBF پشتیبانی نمی کنند. 

نحوه لغو تراکنش تایید نشده در کیف پول سخت افزاری ترزور

کیف پول Trezor از لغو تراکنش بیت کوین با کارمزد (RBF) پشتیبانی می‌کنند. این روش به کاربران امکان می‌دهد تراکنش‌های تأیید نشده را با تنظیم کارمزد لغو یا جایگزین کنند. برای این کار :

• کیف پول ترزور خود را به کامپیوتر خود متصل کنید.
• به برنامه رابط Trezor وارد شوید و هش تراکنش تایید نشده‌ای را که می‌خواهید لغو کنید، در تاریخچه تراکنش خود پیدا کنید.
• قابلیت RBF را برای ثبت تراکنش فعال کنید.
• آدرس و مقدار را وارد کنید و تراکنش جدید را با کارمزد کم شده شده تأیید و امضا کنید.
• هدف این تراکنش جدید، تشویق ماینرها با کارمزد بالاتر برای جایگزینی اصلی این تراکنش در ممپول است. پس از تایید باید کمی منتظر بمانید تا تراکنش جدید تایید شود.

نحوه لغو تراکنش تایید نشده در یک کیف پول نرم افزاری xverse 

در این بخش قصد داریم روش RBF را در کیف پول نرم افزاری xverse اجرا کنیم.

• این کیف پول را ابتدا باید از طریق اکستنشن گوگل کروم دانلود کنید.
• اول باید مطمئن شوید که در تنظیمات کیف پول، RBF فعال باشد. روی کیف پول بیت کوین خود کلیک کنید و تاریخچه تراکنش‌های خود را باز کنید.
• بعد گزینه “speed up” را انتخاب کنید.

• سطح اولویت یا کارمزد سفارشی را برای تراکنش RBF خود انتخاب کنید.
• در کیف پول به شما نشان داده خواهد شد که تراکنش جدید چقدر برای شما هزینه دارد. هنگامی که در مورد سطح اولویت تصمیم گرفتید، برای پردازش تراکنش جدید RBF روی «Submit» کلیک کنید. تراکنش قبلی برای شما لغو خواهد شد.

چه کیف پول‌هایی از RFB پشتیبانی می‌کنند؟

چندین کیف پول در دنیای ارزهای دیجیتال وجود دارند که از عملکرد جایگزینی با کارمزد (RBF) پشتیبانی می‌کنند و به کاربران اجازه می‌دهند کارمزدها را تنظیم کنند یا تراکنش‌های تایید نشده را با تراکنش‌های با کارمزد بالاتر، جایگزین کنند. مهم‌ترین این کیف پول‌ها عبارتند از:

1. Bitcoin Core
2. Electrum
3. Samourai
4. Trezor
5. Blockstream Green
6. BlueWallet 

لغو تراکنش از طریق افزایش کارمزد (CPFP)

CPFP (Child-Pays-for-Parent) روشی است که در آن با تغییر کارمزد می‌توانید تراکنش را لغو کنید. CPFP زمانی اجرا می‌شود که تراکنش قبلی (والد) به دلیل کارمزد کم تأیید نشده باشد. تراکنش بعدی (فرزند) با کارمزد بالاتر با استفاده از خروجی تایید نشده تراکنش مادر ایجاد می‌شود. تراکنش فرزند تنها پس از تایید تراکنش مادر قابل استخراج است. بنابراین، ماینرها کارمزد کلی تراکنش والدین و فرزند را می‌بینند و محاسبه می‌کنند و تراکنش با سود کمتر (والد گیر کرده) را برای استخراج تراکنش سودآورتر (فرزند) انتخاب می‌کنند. این روش، تایید تراکنش گیر کرده را سریع‌تر می‌کند. برای اجرای این روش باید روی صفحه تراکنش تایید نشده بروید و گزینه CFPF را بزنید و یک تراکنش جدید ثبت کنید.

نکاتی که در مورد کنسل کردن تراکنش بیت کوین باید به آن دقت کنید

این نکته را باید بدانید که لغو تراکنش بیت کوین و استفاده از روش‌های گفته شده ریسک‌هایی را به همراه دارد. مثلا لغو تراکنش ممکن است منجر به گیر کردن و تایید نشدن تراکنش جدید شود. این مسئله معمولا وقتی ایجاد می‌شود که کارمزد دوم تراکنش شما هم به اندازه کافی نباشد. همچنین تکرار چندباره این فرآیند ممکن است منجر به از دست دادن بیت کوین یا رد کردن آن توسط شبکه شود.

یکی دیگر از خطراتی که ممکن است استفاده از این روش‌ها برای شما داشته باشد، دو بار خرج کردن است. گاهی اوقات به علت اختلال شبکه، هکرها یا افرادی که قصد فعالیت‌های مخرب انجام می‌دهند در کمین افرادی که از این روش استفاده می‌کنند می‌نشینند تا بتوانند تراکنش آن‌ها را در جای دیگری خرج کنند. قبل از لغو تراکنش بیت کوین، وضعیت را به دقت ارزیابی کنید، در مورد خطرات مرتبط دانش و آگاهی پیدا کنید و حتما رویه‌های کیف پول خود را به دقت بخوانید تا مشکلی در اجرای این فرآیند برای شما ایجاد نشود.

نتیجه گیری

لغو تراکنش بیت کوین به دلیل ماهیت برگشت ناپذیر تراکنش‌های تایید شده و خطراتی که ممکن است لغو تراکنش به همراه داشته باشد، نیازمند دقت زیادی است. شما می‌توانید از روش‌های RBF یا CPFP برای لغو تراکنش‌ها استفاده کنید اما خطراتی مثل هزینه دو بار خرج کردن، از دست دادن احتمالی بیت کوین و قرار گرفتن در معرض کلاهبرداری را به همراه دارند. 

بررسی جزئیات تراکنش، استفاده از قابلیت‌های کیف پول قابل اعتماد و احتیاط ضروری است. درک خطرات و ارزیابی شرایط به طور کامل قبل از لغو تراکنش می‌تواند احتمال این خطرات را به حداقل برساند و از بیت کوین و حریم خصوصی شما در شبکه بیت کوین محافظت کند.