معرفی مفهوم مارکت کپ در ارز دیجیتال و ۴ شاخص اصلی آن
ترمه افضلی
ارزش بازار یا مارکت کپ ارز دیجیتال در بازار رمزارزها، به عنوان شاخصی شناخته میشود که برای محبوبیت، میزان نقدینگی موجود در یک پروژه و به طور کلی میزان تسلط هر ارز دیجیتالی استفاده میشود؛ اگرچه در زمان خرید و فروش ارزهای دیجیتال یا انتخاب یک پروژه رمزارزی به منظور سرمایه‌گذاری، معیارهای زیادی برای بررسی وجود دارند، اما مارکت کپ یا ارزش بازار ارز دیجیتال معیاری است که به طور جدی آنالیز میشود. شاخص‌های زیادی از جمله شاخص دامیننس، توتال، توتال 2 و… وجود دارند که از مارکت کپ ارزهای دیجیتال نشات می‌گیرند. در ادامه به معرفی این دسته شاخص‌ها و اهمیت مارکت کپ ارز دیجیتال می‌پردازیم.
مارکت کپ یا ارزش بازار ارزهای دیجیتال چیست؟
اگر از علاقمندان به کریپتو باشید، احتمالا می‌دانید که بازار ارزهای دیجیتال، مثل هر بازار دیگری معیارهایی برای اندازه‌گیری دارد. این معیارها و شاخص‌ها در واقع نشانه‌هایی برای شناخت بازار هستند تا سرمایه‌گذاران و خریداران بتوانند روند کلی بازار را ببینند و بفهمند که بازار در چه جایی قرار دارد. به عنوان مثال آیا بازار نزدیک به کف قیمتی است یا این که در نزدیکی سقف قیمتی قرار دارد؟ یکی از مهم‌ترین این شاخص‌ها، مارکت کپ (Market Cap) ارز دیجیتال است. این معیار می‌تواند تصویر روشنی از وضعیت دارایی‌ها ارائه بدهد و تغییرات قیمت در آن را می‌توان به وضوح دید. لازم به ذکر است که معامله‌گران می‌توانند در انواع تحلیل بازار ارزهای دیجیتال، از شاخص مارکت کپ استفاده کنند.
مارکت کپ به معنی ارزش بازار یک دارایی است. این مفهوم در تمامی بازارهای مالی یکسان است. در بازار سهام، مارکت کپ، ارزش سهم یک شرکت است و در دنیای ارزهای دیجیتال، کوین‌ها و توکن‌ها معادل سهم هستند. به بیان ساده‌تر، مارکت کپ، جمع ارز کوین‌ها یا توکن‌های یک پروژه است. هر ارز دیجیتال تعداد مشخصی کوین یا توکن برای استفاده در بازار دارد. حالا، ارزش بازار یا مارکت کپ آن، جمع ارزش همه آنها است. فرض کنید یک ارز دیجیتال، 1 میلیون کوین در گردنش دارد و هر کوین 10 دلار ارزش دارد. ارزش بازار آن 10 میلیون دلار خواهد بود (10 دلار به ازای هر کوین ضرب در 1 میلیون). این عدد به مردم کمک می‌کند تا بفهمند کل ارز دیجیتال در بازار چقدر ارزش دارد.
مارکت کپ ارز دیجیتال مهم است، چون علاوه بر کاربرد در تحلیل تکنیکال و فاندامنتال ارزهای دیجیتال، اندازه و تأثیر یک ارز دیجیتال را در مقایسه با سایر ارزها نشان می‌دهد. بررسی این معیار مثل نگاه کردن به محبوبیت یا اهمیت این دارایی‌های دیجیتال در دنیای مالی است. وقتی یک ارز دیجیتال ارزش بازار یا مارکت کپ بالاتری دارد، به این معنی است که سرمایه‌گذاران بیشتری از آن استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، بیت کوین معمولاً دارای ارزش بازار بسیار بالایی در مقایسه با سایر ارزهای دیجیتال است، زیرا که اولین ارز دیجیتال بوده و هنوز هم قابل اعتمادترین و محبوب‌ترین ارز دیجیتال است. در نظر داشته باشید، ارزش بازار می‌تواند تغییرات زیادی داشته باشد. این قیمت تحت تأثیر قیمت هر کوین و تعداد کوینهای موجود در بازار است و می‌تواند در دنیای ارزهای دیجیتال بسیار نوسان داشته باشد.
نقدینگی در بازارهای مالی به چه معناست؟
بازاری که نقدینگی مناسبی داشته باشد، کارآمدتر است؛ خریداران و فروشندگان زیادی در آن در دسترس هستند و معاملات با سرعت بالا و با کمترین تأثیر بر قیمت دارایی انجام شوند. نقدینگی یا لیکوئیدیتی بالا در یک بازار مالی، در واقع امکان خرید و فروش دارایی‌های آن بازار را در هر لحظه فراهم می‌کند. از طرف دیگر، در بازاری با نقدینگی پایین ممکن است یافتن خریداران یا فروشندگان سخت باشد و انجام معاملات می‌تواند به طور قابل توجهی بر قیمت دارایی تأثیر بگذارد.
نقدینگی بسیار مهم است چون روی آسان شدن خرید و فروش و هزینه معاملات تأثیر می‌گذارد. در بازاری با نقدینگی بالا، ورود یا خروج از موقعیت‌ها بدون ایجاد نوسانات عمده قیمت آسان‌تر است. همچنین این ویژگی نشان‌دهنده اعتبار آن بازار نیز هست چون کمبود نقدینگی گاهی اوقات می‌تواند منجر به افزایش نوسانات و هزینه‌های معاملاتی بالاتر شود. بانک‌های مرکزی و موسسات مالی اغلب نقدینگی را در بازارها نظارت و مدیریت می‌کنند تا از عملکرد روان آنها اطمینان حاصل کنند. در بازار ارزهای دیجیتال، نقدینگی از طریق صرافی‌ها تامین میشود. در واقع صرافی‌ها خودشان خرید یا فروش را انجام نمی‌دهند بلکه فضایی را فراهم می‌کنند تا خریداران و فروشندگان در آنجا دور هم جمع شود و معاملات را انجام بدهند.
مارکت کپ کل چیست؟
مارکت کپ کل (Total Market Cap) در ارزهای دیجیتال که به عنوان ارزش کل بازار هم شناخته میشود، به ارزش ترکیبی همه دارایی‌ها گفته میشود. در دنیای ارزهای دیجیتال، ارزش کل بازار نشان دهنده ارزش ترکیبی همه ارزهای دیجیتال موجود است. این معیار با جمع ارزش بازار هر ارز دیجیتال محاسبه میشود. به عنوان مثال، اگر بیت کوین دارای ارزش بازار 1 میلیارد دلار و اتریوم دارای ارزش بازار 500 میلیون دلار باشد، کل ارزش بازار این دو ارز دیجیتال 1.5 میلیارد دلار (1 میلیارد دلار + 500 میلیون دلار) خواهد بود. مارکت کپ کل معیار مهمی است چون نمای کلی از اندازه و ارزش کلی بازار را نشان می‌دهد. سرمایه گذاران، تحلیلگران و علاقمندان از آن برای سنجش مقیاس و اهمیت بازار استفاده می‌کنند.
اهمیت مارکت کپ در هنگام سرمایه گذاری بر روی یک ارز دیجیتال چقدر است؟
مارکت کپ ارز دیجیتال نقش مهمی در هدایت تصمیمات سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال دارد، اما تنها عاملی نیست که باید در نظر گرفته شود. مارکت کپ بالاتر نشان‌دهنده ارز دیجیتال بزرگتر و معتبرتر است. کوینهای بزرگتر با ارزش بازار بالاتر بیشتر مورد اعتماد سرمایه گذاران قرار می‌گیرند. ارزهای دیجیتال با ارزش بازار پایین ممکن است نوسانات بالاتری داشته باشند. این مسئله البته همیشه بد نیست. از آن جایی که مارکت کپ یک معیار متغیر است، ممکن است یک ارز دیجیتال در ابتدا مارکت کپ کمی داشته باشد اما به تدریج رشد کند و سوددهی بالاتری نیز داشته باشد. با این حال، امکان این که با ریزش قیمت به شما ضرر بزنند هم بیشتر است.
ارزش بازار ارزهای دیجیتال در حال افزایش
تاثیر در بازار نیز یکی دیگر از ویژگی‌های مهم مارکت کپ است. کوینهای با ارزش بازار بالاتر معمولاً تأثیر قابل توجهی بر کل بازار دارند. نمونه‌ی این مسئله، بیت کوین است که هر صعود 5 درصدی آن، باعث حرکت کل بازار ارزهای دیجیتال به سمت بالا و هر سقوط 5 درصدی آن باعث ریزش بیشتر از 10 درصد در کل بازار میشود. گنجاندن ارزهای دیجیتال با مارکت کپ بالا و پایین می‌تواند به تنوع سبد سرمایه گذاری و متعادل کردن ریسک کمک کند. اگر چه ارزش بازار بسیار مهم است، اما عوامل دیگر مانند انواع ارز دیجیتال، فناوری جدید ارائه شده پروژه، تیم، کاربرد ارز دیجیتال، پشتیبانی جامعه و روند کلی بازار نیز مهم است.
ارزش بازار رقیق شده یا حداکثر عرضه چیست؟
ارزش بازار رقیق شده یا حداکثر عرضه در ارز دیجیتال به ارزش بازار در حالتی اشاره دارد که تمام کوین‌ها یا توکن‌های آن ارز دیجیتال خاص در گردش باشد. این معیار با ضرب حداکثر یا کل عرضه کوین در قیمت فعلی هر کوین محاسبه میشود. به عنوان مثال، اگر یک ارز دیجیتال حداکثر 100 میلیون کوین عرضه کند و هر کوین 10 دلار ارزش گذاری شود، ارزش بازار رقیق شده 1 میلیارد دلار (10*100 میلیون کوین) خواهد بود.
توجه به این نکته مهم است که ارزش بازار رقیق شده ممکن است لزوماً منعکس کننده ارزش واقعی بازار یک ارز دیجیتال نباشد. کل عرضه کوین‌ها ممکن است به دلیل عواملی مانند توکن‌های قفل‌شده، کوین‌هایی که توسط تیم نگهداری می‌شوند، یا کوین‌هایی که هنوز در طول زمان استخراج یا به تدریج آزاد نشده‌اند، در گردش نباشد. سرمایه گذاران حرفه‌ای هم ارزش بازار فعلی و هم ارزش رقیق شده بازار را برای سنجش پتانسیل رشد یک ارز دیجیتال در نظر می‌گیرند. اگرچه مورد دوم یک معیار تئوری است و ممکن است به طور دقیق واقعیت بازار را نشان ندهد اما مهم است.
مهم‌ترین شاخص‌های مارکت کپ
مارکت کپ ارز دیجیتال به چندین شاخص کوچکتر نیز تقسیم میشود که در ادامه مروری بر آنها خواهیم داشت.
شاخص توتال
شاخص توتال یا شاخص کل بازار، یک شاخص مهم است که مجموع ارزش بازار همه دارایی‌های بازار ارزهای دیجیتال را در بر می‌گیرد. این معیار یک تصویر کلی از ارزش کلی و عملکرد دارایی‌های بازار ارائه می‌دهد. به عنوان مثال، شاخص توتال از جمع ارزش بازار ارزهای دیجیتال بیت کوین، اتریوم و همه کوینهای بخش‌های مختلف محاسبه میشود و جهت کل بازار ارزهای دیجیتال را نشان می‌دهد.
شاخص توتال 2 و توتال 3
از دیگر شاخص‌های مهم مرتبط با ارزش بازار، می‌توان به شاخص توتال۲ و ۳ اشاره کرد. این معیار نسبت ارزش بازار یک ارز دیجیتال خاص را در رابطه با ارزش کل بازار اندازه گیری می‌کند. برای مثال، ارزش بازار بیت کوین در مقایسه با کل ارزش بازار ارزهای دیجیتال یک شاخص توتال 2 است. این معیار اطلاعاتی را در مورد قدرت و نفوذ نسبی یک ارز دیجیتال خاص در بازار ارائه می‌دهد. شاخص توتال 3 یکی دیگر از شاخص‌های ضروری است. این نرخ رشد ارزش بازار یک ارز دیجیتال را با توجه به عملکرد تاریخی آن یا در مقایسه با سایر دارایی‌ها ارزیابی می‌کند. این شاخص به سرمایه گذاران کمک می‌کند تا سرعت رشد یک ارز دیجیتال را در مقایسه با روندهای گذشته یا رقبای خود درک کنند و به ارزیابی فرصت‌های سرمایه‌گذاری و شناسایی دارایی‌هایی با مسیر رشد ثابت کمک می‌کند.
دامیننس بیت کوین
شاخص دامیننس بیتکوین (BTC.D) که معادل فارسی آن، تسلط بیت کوین است، یک معیار کلیدی در فضای ارزهای دیجیتال است که ارزش بازار بیت کوین را نسبت به کل ارزش بازار کل ارزهای دیجیتال اندازه گیری می‌کند و به صورت درصد بیان میشود. این شاخص نشان دهنده اهمیت بیت کوین در بازار کلی ارزهای دیجیتال است. هنگامی که دامیننس بیت کوین بالا باشد، نشان می‌دهد که بیت کوین بخش بیشتری از کل ارزش بازار ارزهای دیجیتال را در اختیار دارد. برعکس، تسلط کمتر بیت کوین نشان می‌دهد که سایر ارزهای دیجیتال در مجموع سهم بیشتری از ارزش بازار را در مقایسه با بیتکوین در اختیار دارند. دامیننس به دقت توسط سرمایه گذاران و تحلیلگران نظارت میشود چون اطلاعات مهمی را در مورد روند بازار و تغییرات در احساسات سرمایه گذار ارائه می‌دهد. تغییرات در دامیننس بیت کوین می‌تواند نشان دهنده شروع آلت سیزن (دوره‌هایی که ارزهای دیجیتال جایگزین یا آلت کوین‌ها از بیت کوین بهتر عمل می‌کنند) یا احیای مجدد بیت کوین به عنوان نیروی غالب در بازار ارزهای دیجیتال باشد.
دسته بندی بازارها بر اساس اندازه مارکت کپ
درک ارزش یک شرکت یا پروژه مهم و اغلب تشخیص سریع و دقیق آن دشوار است. ارزش بازار یک روش سریع و آسان برای تخمین ارزش یک شرکت در بازارهای مالی است. در اینجا برخی از ویژگی‌های ارزهایی با ارزش بازار بزرگتر در مقایسه با ارزهای کوچکتر آورده شده است:
- نوسانات و نقدینگی: همانطور که اشاره شد، شرکت‌های بزرگتر نوسان کمتری دارند و تمایل دارند بازدهی ثابتی را ارائه دهند. علاوه بر این، شرکت‌های کوچکتر منابع و نقدینگی نسبتا کمتری دارند.
- درآمد: سهام‌های بزرگتر زمانی که نوبت به فروش و جریان درآمد می‌رسد، در معرض دید بین‌المللی بیشتری قرار دارند. سهام کوچکتر می‌تواند بیشتر به سمت اقتصاد داخلی معطوف شوند.
- رشد: شرکت‌های کوچکتر شانس بیشتری برای رشد سریع‌تر دارند.
- ارزش گذاری: سهام بزرگتر معمولاً گران‌تر از سهام کوچکتر هستند و در مورد معیارهایی مانند نسبت قیمت به سود، ارزش گذاری بالاتری دارند.
- سود سهام: بسیاری از سرمایه گذاران نیز به سمت سهام بزرگ جذب می‌شوند؛ زیرا شرکت‌هایی با این اندازه اغلب سود سهام پرداخت می‌کنند و زمانی که این سود سهام دوباره سرمایه گذاری شود، می‌تواند محرک قدرتمندی برای رشد در پرتفوی سرمایه گذاران باشد.
مارکت کپ ارز دیجیتال بر اساس اندازه به بخش‌های زیر تقسیم میشود:
| دسته بندی | بازار |
| ارزش بسیار کم (Micro-Cap) | 50 تا 300 میلیون دلار |
| ارزش کوچک (Small-Cap) | 300 میلیون تا 2 میلیارد دلار |
| ارزش متوسط (Mid-Cap) | 2 تا 10 میلیارد دلار |
| ارزش بالا (Large-Cap) | 10 میلیارد دلار یا بیشتر |
| ارزش بسیار بزرگ (Mega-Cap) | 200 میلیارد دلار به بالا |
ارزش بازار ارزهای دیجیتالی با سرمایه کمتر از 1 میلیارد دلار، بیشتر در معرض نوسانات چشمگیر بر اساس احساسات بازار هستند. افراد معمولا سرمایه گذاری در بیت کوین و آلت کوینهای برتر را ترجیح می‌دهند؛ زیرا ریسک پایین‌تری دارند و دارای سابقه رشد ثابتی هستند. به این معنی که می‌توانند در برابر حجم بیشتری از سفارشات خرید و فروش، بدون اینکه قیمت به‌طور چشمگیری تحت تأثیر قرار گیرد، مقاومت کنند.
تاثیر مارکت کپ بر روی قیمت کوینهای ارز دیجیتال
مارکت کپ ارز دیجیتال می‌تواند روی قیمت آن تأثیر بگذارد. کوینهای با ارزش بازار بالاتر معمولا از نظر سرمایه‌گذاران قابل اعتمادتر هستند و احتمالا بیشتر برای خرید آنها پول پرداخت می‌کنند. علاوه بر این، کوینهای با ارزش بازار بزرگتر ممکن است به دلیل نقدینگی بالا، ثبات قیمتی بیشتری از خود نشان بدهند و به همین دلیل دیرتر نیز فروخته شوند. کوینهای با مارکت کپ پایین‌تر ممکن است نوسانات بیشتری را تجربه کنند و قیمت‌ها نوسانات ناگهانی داشته باشند. به همین دلیل، افراد معمولا پول کمتری نیز روی این پروژه‌ها خرج می‌کنند.
با این حال، رشد قیمتی یک ارز دیجیتال با مارکت کپ بالا کمتر است و اصطلاحا ارز دیجیتال را برای پرش قیمتی سنگین‌تر می‌کند. به عنوان مثال، بیت کوین به عنوان یک ارز دیجیتال با مارکت کپ بسیار بالا، حتی اگر اخبار بسیار مثبتی در موردش در بازار پخش شود، افزایش قیمت زیادی نخواهد داشت. این مسئله به معنای این نیست که مارکت کپ بیشتری را جذب نمی‌کند. اتفاقا برعکس، مقایسه مارکت کپ ارزهای دیجیتال کوچک و بزرگ نشان می‌دهد که ارز دیجیتالی که مارکت کپ بالایی دارد، احتمالا حجم پول بیشتری را به خود جذب می‌کند اما سرعت افزایش قیمت آن کم است.
بررسی ترند مارکت کپ در طول زمان
در سال‌های ابتدایی ظهور بیت کوین و مفهوم ارز دیجیتال، ارزش بازار بیت کوین بسیار کم بود. بیت کوین موقعیت غالبی داشت و کوینهای دیگر مانند لایت کوین گهگاه توجه‌ها را به خود جلب می‌کردند اما نوسان قیمتی شدیدی داشتند. این دوره با نوسانات قابل توجه قیمت همراه بود و قیمت‌ها به شدت در نوسان بودند. این فرآیند تقریبا پنج یا شش سال طول کشید. در حدود سال 2017، بازار یک جهش فوق العاده را تجربه کرد. ارزش بیت کوین سر به فلک کشید و موجی از رشد قیمتی را برای سایر ارزهای دیجیتال به همراه داشت. آلت کوین‌ها ارزش بازار قابل توجهی به دست آوردند و ارزش کل بازار افزایش یافت. بیشتر این افزایش به خاطر پروژه‌های مهمی مثل اتریوم، ریپل و کاردانو بودند که نوآوری‌های جدیدی به بازار اضافه کرده‌بودند.
مارکت کپ کریپتو و عبور از مرز 1 میلیارد دلار در سال 2021
سال بعد از این رشد قیمتی، بیت کوین سلطه خود را حفظ کرد ولی ارزش بازار اکثر ارزهای دیجیتال تا 90 درصد ریزش کرد. این ریزش‌ها تا سال 2021 ادامه داشت. در این سال بسیاری از نهادها و شرکت‌ها وارد این عرصه شدند و اقدام به خرید ارزهای دیجیتال و اضافه کردن پول هوشمند به بازار شدند. راه‌اندازی NFT ها باعث شد که کاربردهای بیشتری به این بازار مالی اضافه شود و بسیاری از افراد مشهور مانند دونالد ترامپ به این بازار وارد شوند.
مارکت کپ ارزهای دیجیتال نسبت به سال‌های 2017 رشد بی‌سابقه‌ای داشته و از سال 2021 تا به امروز، علیرغم این که دو سال با ریزش شدید قیمت همراه بوده اما مارکت کپ کل ارز دیجیتال افزایش یافته است. بیت کوین هنوز هم سلطه خود را در بازار دارد اما نسبت به سال‌های آغازین سلطه آن 50 درصد کم شده است و انتظار می‌رود با سر رسیدن بازار صعودی بعدی کم و کمتر نیز بشود و آلت‌کوین‌ها ارزش بازار بزرگتری کسب کنند.
مارکت کپ کریپتو معیاری برای ارزیابی کارآمدی بازار رمزارزها
در این مطلب نگاهی به مارکت کپ ارز دیجیتال انداختیم و دیدیم که مارکت کپ چیست و چگونه می‌تواند روی قیمت اثر بگذارد. بازار ارزهای دیجیتال از نظر مارکت کپ، بازار متعادلی نیست چرا که نزدیک به نصف ارز کل بازار روی یک دارایی (بیت کوین) سرمایه‌گذاری شده است. با این حال، با گذر زمان این بازار متعادل‌تر خواهد شد و در این فرآیند چند ساله، افرادی که آگاهی بالایی داشته باشند می‌تواند از این فرصت استفاده کنند.
سایت coinmarketcap.com یکی از معروفترین منابعی است که میتوانید برای بررسی اطلاعاتی مانند ارزش بازار، عرضه در گردش، حجم معاملات، دادههای تاریخی، اخبار مرتبط و موارد دیگر از آن استفاده کنید.
تغییر در قیمت یک ارز دیجیتال به طور مستقیم روی ارزش بازار آن تأثیر می‌گذارد. افزایش قیمت‌ها باعث افزایش ارزش بازار میشود و افت قیمت آن را کم می‌کند.
بیت کوین (BTC) و اتریوم (ETH) از نظر تاریخی بالاترین حجم بازار را دارند. بیت کوین حدود 900 میلیارد دلار و اتریوم تقریباً 500 میلیارد دلار.
برای هر رمزارز فرمول ثابتی دارد؛ به عنوان مثال برای بیتکوین از حاصل ضرب تعداد کل کوینهای در گردش ضربدر قیمتکوین محاسبه میشود.
