اگر تا به حال به منظور حفظ ارزش نقدینگی خود، خرید ارز دلار را جستجو کرده باشید، احتمالاً به توصیه‌هایی نظیر «تتر بخرید، تتر همان دلار است» مواجه شده‌اید؛ احتمالاً شما هم شنیده‌اید که «تتر معادل دیجیتالی دلار است و خرید تتر بهتر است، زیرا دردسر‌های مراجعه حضوری به یک صرافی یا بانک و… را ندارد». طبق ساختار زیرساختی ارز دیجیتال تتر، همواره قیمت آن باید ثابت و معادل یک دلار آمریکا باشد. با وجود این، با نگاهی جزئی و دقیق‌تر متوجه می‌شویم که این دو دارایی اختلاف ارزش دارند؛ به ویژه در بین صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی می‌بینیم که قیمت ریالی تتر معادل یک دلار نیست و اغلب تفاوت چند درصدی دارند. این که علت تفاوت قیمت دلار و تتر چیست؟! موضوعی است که در این مقاله از صرافی ارز دیجیتال ایرانیکارت به آن خواهیم پرداخت.

اختلاف قیمت دلار و تتر

در بازار جهانی ارزهای دیجیتال، تتر (USDT) یک استیبل‌کوین با پشتوانه دلار آمریکا (USD) است و قیمت آن به طور تقریبی یک دلار در نظر گرفته می‌شود؛ با جزئیات بیشتر، قیمت تتر گاهی چیزی در حدود ۰.۰۰۰۰۱ تا ۰.۰۰۰۰۲ دلار کمتر یا بیشتر از یک دلار است، با توجه به جزئی بودن این مقدار اختلاف، اغلب تفاوت قیمتی آن‌ها در نظر گرفته نمی‌شود و معمولاً ارزش هر توکن USDT را معادل یک دلار فرض می‌کنند.

اگرچه اختلاف تتر و دلار در بازار جهانی بسیار ناچیز است، اما اگر همین میزان اختلاف را ریالی در نظر بگیریم، برخی مواقع اختلاف قیمت دلار و تتر می‌تواند از ۱۰۰۰ یا ۱۰٬۰۰۰ ریال و حتی بیشتر نیز عبور کند؛ شکی نیست که اختلاف قیمت هزار واحدی چشمگیر محسوب می‌شود و در برخی تراکنش‌ها یا معاملات بزرگ ممکن است برای طرفین قابل‌چشم‌پوشی نباشد! برای اینکه از محوریت اصلی بحث خارج نشویم، اجازه دهید در این بخش به موشکافی دلایل اختلاف قیمت دلار و تتر در ایران بپردازیم!

علت تفاوت قیمت دلار و تتر در ایران چیست؟

در درجه اول لازم به يادآوری است که در ایران، ارز دلار چند نرخ دارد؛ نرخ دلار دولتی، نرخ دلار در بازار آزاد، دلار نیمایی، دلار سنا و موارد دیگر. قیمتی که در این مقاله برای دلار و مقایسه آن با تتر در نظر گرفته شده است، ارزش دلار در بازار آزاد است. همان‌طور که می‌دانید، دلایل اقتصادی و رویدادهای سیاسی می‌توانند تأثیر مستقیمی بر قیمت دلار داشته باشند؛ این یعنی قیمت دلار در ایران همواره نوسانات بسیاری را تجربه می‌کند.

به طور کلی می‌توان گفت که در ایران، قیمت تتر و دلار مشمول یک اختلاف نسبی تقریباً تا ۵ درصد می‌شوند. به عنوان مثال، در لحظه نوشتن این متن، ارزش تتر در صرافی ارز دیجیتال ایرانیکارت ۶۵٬۳۰۰ تومان است، در حالی که طبق داده‌های سایت tgju.org ارزش دلار در بازار آزاد ۶۴٬۶۰۰ تومان است. برخی از مواردی که‌ می‌توان به عنوان دلایل تفاوت قیمت تتر و دلار در ایران در نظر گرفت، عبارت‌اند از:

۱. عرضه و تقاضا

مهم‌ترین عاملی که باعث تفاوت قیمت دلار و تتر در ایران می‌شود، مکانیسم عرضه و تقاضای آن‌ها است؛ برای خرید و فروش دلار در ایران باید از بانک‌ها یا صرافی‌های ارزی معتبر استفاده کرد؛ این امر نشان می‌دهد که بازار دلار متفاوت از تتری است که در صرافی‌های ارز دیجیتال خرید و فروش می‌شود. به عبارت دیگر، دلار و تتر در ایران مکانیسم عرضه و تقاضای کاملاً یکسانی ندارند. از طرفی دیگر، از آنجایی که تتر تناظر یک به یک با ارزش دلار دارد، باید منعکس کننده ارزش دلار باشد. از این رو، به جز نوسانات و رویدادهای تأثیر‌گذار بر قیمت دلار، قیمت و میزان عرضه و تقاضایی که در صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی برای خرید تتر ارائه می‌شود، بر قیمت این رمزارز تأثیر خواهد گذاشت.

از طرفی هم می‌توان گفت، عرضه تتر در ایران توسط صرافی‌های ارز دیجیتال و به میزان محدودی انجام می‌شود. به این ترتیب، هر دلیلی مثل افزایش محبوبیت تتر، بحران‌های اقتصادی و یا حتی ریزش بازار ارزهای دیجیتال می‌تواند قیمت تتر را نسبت به دلار افزایش یا کاهش دهد.

۲. نحوه تهیه تتر توسط صرافی‌ها

اختلاف قیمت بین تتر و دلار در واقع به نوعی به نحوه تامین تتر توسط صرافی‌های ارائه‌دهنده نیز وابسته است. در ایران، تهیه تتر دو حالت دارد: اول این که صرافی تتر را از معامله‌گران داخلی خریداری می‌کند که همان تتری به شمار می‌رود که در ایران در گردش است و قیمت آن تفاوت چندانی با دلار ندارد. دوم، حالتی که علت اصلی تفاوت قیمت دلار و تتر نیز محسوب می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که تتر در ایران کمیاب می‌شود و صرافی‌ها باید توکن‌های USDT را از منابع خارجی تهیه کنند. به این ترتیب، صرافی باید برای این اقدام، دلار حواله کند و قیمت حواله دلار معمولاً از قیمت دلار در داخل کشور بیشتر است.

۳. نوسانات ارزش ریال

نوسانات ارزش پول ملی ایران یعنی ریال، با دلار سنجیده می‌شود. در وضعیت بحران‌های اقتصادی مردم برای این که ارزش دارایی خود را حفظ کنند، ترجیح می‌دهند تا سرمایه خود را به دلار یا تتر تبدیل کنند. در چنین حالتی، به دلیل در دسترس بودن تتر و راحتی خرید آن نسبت به دلار بسیاری از افراد خرید این تتر را که به عنوان بهترین استیبل کوین‌‌ برای ایرانیان نیز شناخته می‌شود، ترجیح می‌دهند که این امر در بین قیمت تتر و دلار تا حدی اختلاف به وجود می‌آورد.

۴. کارمزد تراکنش در صرافی‌های ارز دیجیتال

علاوه بر سه مورد فوق که به عنوان دلایل اصلی تفاوت قیمت دلار و تتر گرفته شدند، کارمزدی که صرافی‌های ارز دیجیتال برای تراکنش‌های تتر دریافت می‌کنند نیز می‌تواند منجر به ایجاد اختلاف قیمت دلار و تتر در ایران شود؛ اغلب شیوه‌ خرید و فروش تتر در صرافی‌های مختلف، یکسان است و قاعدتاً انتظار می‌رود که کارمزدهای دریافتی نیز یکسان باشد، اما این گونه نیست و کارمزد‌ها متفاوت است. طبق تجربه کاربران، برآورد شده صرافی که کارمزد بیشتر در مبادلات تتر دارد، قیمت تتر در آن نیز دارای اختلاف بیشتری از ارزش دلار است.

علت تفاوت قیمت دلار و تتر در بازار جهانی چیست؟

با توجه به اطلاعاتی که سایت اصلی نهاد توسعه‌دهنده استیبل‌کوین تتر ارائه کرده است، تتر به صورت 100 درصدی توسط ذخایر دلاری پشتیبانی می‌شود؛ به عبارت دیگر، به ازای هر توکن USDT که در بازار وجود دارد، به ارزش یک دلار آمریکا از دارایی‌های پشتوانه تتر، در منبع ذخیره پشتوانه توکن‌های USDT قفل شده است. همین امر باعث می‌شود که تتر از نظر قیمتی به صورت یک به یک با دلار آمریکا پگ شو؛ واقعیت این است که این موضوع فقط از نظر تئوری برقرار است و در عمل صدق نمی‌کند، زیرا زمانی که تقاضا برای ایجاد توکن‌های USDT افزایش می‌یابد، قیمت آن نسبت به دلار افزایش جزئی می‌یابد و برعکس. به طور کلی، علت تفاوت قیمت دلار و تتر در بازار جهانی را می‌توانیم ناشی از دلایل زیر در نظر بگیریم.

· ریسک بازار

اگرچه تتر یک استیبل‌کوین است و نوسانات بسیار کمی را تجربه می‌کند، اما باز هم نوعی از رمزارزها به شمار می‌رود و مانند سایر ارزهای دیجیتال در دسته دارایی‌های پرریسک قرار می‌گیرد. این یعنی، اگرچه ریسک شکست خوردن پروژه USDT و از دست رفتن دارایی سرمایه‌گذاران بسیار کم است، اما صفر نیست؛ بنابراین ریسکی که همواره تتر را دنبال می‌کند می‌تواند باعث کمتر شدن ارزش آن نسبت به دلار شود.

· در دسترس‌تر بودن آن

عامل دیگری که در اختلاف قیمت دلار و تتر در بازار جهانی تأثیر دارد، راحتی معامله با تتر نسبت به دلار کاغذی است. هر فردی می‌تواند در هر ساعت از شبانه‌ روز و از هر کجای دنیا تتر بخرد، بفروشد و تبادل کند. در حالی که برای خرید دلار شما حتماً باید به صورت حضوری به یک صرافی مراجعه کنید. این موضوع باعث می‌شود که تتر در دسترس‌تر از دلار باشد که همین امر محبوبیت تتر را بیشتر می‌کند. سپس به نوبه خود می‌تواند روی افزایش اختلاف قیمت تتر با دلار تأثیر بگذارد.

· عرضه و تقاضا

عرضه و تقاضا یک عامل دو طرفه است که می‌تواند منجر به کاهش یا افزایش نرخ تتر نسبت به دلار شود. به طور کلی، عرضه تتر محدود است و اگر به یکباره تقاضا برای آن افزایش داشته باشد، ارزش هر واحد توکن USDT نسبت به دلار کاغذی بیشتر خواهد شد. در مقابل، اگر تقاضا برای تتر کاهش پیدا کند، قیمت آن در برابر دلار نیز کاهش می‌یابد.

· هزینه‌های شبکه

مبادلات ارز دیجیتال تتر همانند دیگر رمزارزها، بر بستر بلاکچین انجام می‌شود؛ شبکه‌های بلاکچینی زیادی از جمله ERC-20 و TRC-20 که به ترتیب بر بستر بلاکچین‌های اتریوم و ترون هستند، برای نقل و انتقال توکن‌های USDT استفاده می‌شوند. برای این که تراکنش‌های تتر در بلاکچین انجام شود، کاربر باید هزینه‌ای به نام کارمزد (فی تراکنش) بپردازد و این هزینه می‌تواند به نوبه خود روی اختلاف قیمت تتر و دلار در بازار جهانی تأثیر داشته باشد. کارمزد در بلاکچین‌ها می‌تواند با توجه به ترافیک شبکه، حجم تراکنش و عوامل دیگر متفاوت باشد.

تفاوت قیمت دلار و تتر چقدر است؟

همان‌طور که بالاتر اشاره شد، تتر یک استیبل‌ کوین است؛ این نوع دارایی‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که کمترین نوسانات را داشته باشد. به طور کلی، قیمت تتر و دلار حدود ۰.۰۰۰۰۱ تا ۰.۰۰۰۰۲ تفاوت دارند و اختلاف قیمت آن‌ها معمولاً بین این دو عدد نوسان دارد. با وجود این، شرایط خاص مانند بحران‌های اقتصادی، تغییرات قوانین مربوط به بازار ارزهای دیجیتال و عوامل دیگر می‌توانند باعث شوند که تفاوت دلار و تتر گاهی مواقع کمی بیشتر شود. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۲، زمانی که بحران فرو پاشی اکوسیستم ترا لونا (Terra Luna) و استیبل کوین آن، ترا یو اس دی (USTC) به وجود آمد، بازار رمزارزها با بی اعتمادی شدیدی مواجه شد و قیمت تتر برای مدت کوتاهی پایداری خود را از دست داد؛ طوری که به محدوده 0.94 دلار رسید.

برای سرمایه‌گذاری دلار بخریم یا تتر؟

از آنجایی که قیمت دلار و تتر تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند، از نظر میزان بازدهی که این دو دارایی برای سرمایه‌گذاران خود به ارمغان می‌آورند، یکسان محسوب می‌شوند و هیچ کدام بر دیگری برتری ندارند. به عبارت دیگر، برای تصمیم‌گیری درباره این که کدام یک: دلار یا تتر را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید، باید به برخی معیارهای دیگر اکتفا کنید؛ مواردی نظیر نحوه سرمایه‌گذاری، ریسک نگهداری هر کدام، علاقه‌مندی شما به دارایی‌های دیجیتال یا فیزیکی و… تعیین می‌کنند که آیا دلار برای شما بهتر است یا تتر؟! به عنوان مثال، اگر یک سرمایه‌گذاری بدون دردسرهای اینترنتی را می‌خواهید، دلار کاغذی برای شما گزینه بهتری خواهد بود. همچنین دلار یک ارز فیات پذیرفته شده و قانونی‌تر است.

از سوی دیگر، اگر علاقه‌ای به مراجعه به بانک‌ها یا صرافی‌های ارزی ندارید، خرید تتر گزینه بهتری برای شما خواهد بود، چون مراحل خرید و سرمایه‌گذاری در آن به سادگی خرید اینترنتی یک کالا از دیجی‌کالا است. در واقع، با پذیرش گسترده ارزهای دیجیتال در جهان، به خصوص استیبل‌کوین تتر، می‌توان بدون نیز به مراجعه حضوری به صرافی‌ها در هر ساعت از شبانه‌ روز سرمایه‌گذاری کرد. همچنین برای کشورهایی مانند ایران که با تحریم‌های بانکی جهانی دست و پنجه نرم می‌کنند، تتر یک گزینه عالی برای تراکنش‌های بین‌المللی به شمار می‌رود. البته در نظر داشته باشید که برای معاملات تتر، باید نحوه کار با بلاکچین و کیف پول‌های ارز دیجیتال را یاد بگیرید.

تتر بهترین جایگزین دلار در فضای دیجیتال

با گسترش ارزهای دیجیتال و پذیرش استیل کوین تتر در جهان، این روزها دو راهی تتر و دلار یکی از انتخاب‌های سخت برای سرمایه‌گذاران است. این دو رمزارز اگرچه در سطح جهانی تفاوت قیمتی چندانی ندارند، اما در ایران به دلایل مختلفی مانند عرضه و تقاضا حدود ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان اختلاف قیمت دارند. در این مقاله به بررسی علت تفاوت قیمت تتر و دلار در ایران و جهان پرداختیم و بررسی کردیم کدام یک می‌تواند گزینه سرمایه‌گذاری مناسب‌تری باشد.