دستگاه خودپرداز بیت کوین چیست؟ نحوه استفاده از Bitcoin ATM
شاید روزی که بیت کوین در سال ۲۰۰۹ به وجود آمد و کمتر کسی میدانست بیت کوین چیست؛ هیچکس فکر نمیکرد این ارز زمانی آنقدر ارزشمند و کاربردی شود که برای آن در خیابانها خودپرداز وجود داشته باشد! بیت کوین اکنون یکی از ارزشمندترین داراییهای موجود در جهان است و به عنوان یک روش پرداختی بهشمار میرود. نقش این ارز دیجیتال در زندگی ما روز به روز بیشتر میشود و جای تعجبی نیست اگر نیاز به مبادله و نقد کردن سریع دارایی دیجیتال خود داشته باشیم. اما دستگاه خودپرداز بیت کوین چیست و چطور میتوانیم از آن استفاده کنیم؟
دستگاه خودپرداز بيت کوين چيست؟
به زبان ساده، دستگاه ATM bitcoin دستگاهي همانند خودپردازهاي سنتي بانکي است که به افراد اجازه ميدهد بيت کوين بخرند و بفروشند. اين کيوسکها به اينترنت متصل ميشوند و معمولا شامل يک صفحه نمايش لمسي، اسکنر QR و پذيرنده صورتحساب هستند. خودپرداز بيت کوين، برخلاف خودپردازهاي معمول به حساب بانکي متصل نميشوند و به شبکه بلاکچين متصل است.
دستگاههاي BTM توسط کمپانيهاي شخص ثالث راهاندازي و اداره ميشوند و مشتريان ميتوانند با وارد کردن پول نقد يا کارت خود، ارزهاي سنتي مانند دلار را با بيت کوين مبادله کنند. پس از خريد بيت کوين از اين دستگاهها، دارايي خريداري شده به يک کيف پول ارز ديجيتال انتقال داده ميشود. در حال حاضر بيش از ۳۸۰۰۰ دستگاه خودپرداز بيت کوين در بيش از ۷۰ کشور در سراسر جهان مستقر هستند. اين دستگاهها معمولا در نزديکي فروشگاهها، پمپ بنزين، فرودگاه، رستوران، بانک و مراکز خريد حضور دارند.
تاريخچه دستگاه خود پرداز بيت کوين (Bitcoin ATM)
در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳، يک کافيشاپ در مرکز شهر ونکوور کانادا، اولين بيت کوين در دسترس عموم جهان را افتتاح کرد. اين خودپرداز کريپتو در هفته اول فعاليت خود ۳۴۸ تراکنش و ۱۰۰۰۰۰ دلار معامله را ثبت کرد با استقبال خوبي مواجه شد. اولين Bitcoin ATM فقط از کارتهاي اعتباري پشتيباني ميکرد و کاربران بايد کارمزدهاي بالايي، يعني چيزي حدود ۷ درصد از مبلغ هر تراکنش، را پرداخت ميکردند. با اين حال، اگرچه اين دستگاه مشکلات مهمي داشت اما نقطه عطفي در تاريخچه بیت کوین و ارزهاي ديجيتال بود و به محبوبيت بيت کوين کمک بسياري کرد.
درست همانند بازار رمزارزها، دستگاههاي خودپرداز بيت کوين از ابتدا با چالشهاي قانوني بسياري روبرو شدهاند. در نهايت دولتها توافق کردند تا اين دستگاهها نيز قوانين و مقرراتي مانند دستگاههاي خودپرداز سنتي را رعايت کنند. بنابراين محدوديتهايي در مورد تعداد سپردهها و برداشتهايي که هر شخث ميتواند انجام دهد نيز به وجود آمد. به عنوان مثال، در ايالات متحده، همه اپراتورهاي خودپرداز بيت کوين بايد در شبکه اجراي جرايم مالي (FinCEN) ثبتنام و از مقررات ضد پولشويي (AML) قانون اسرار بانکي (BSA) پيروي کنند.
در سالهاي بعد يعني از سال ۲۰۱۴ و با افزايش پذيرش و محبوبيت بيت کوين، تعداد دستگاههاي BTM، در کشورهای پذیرنده بیت کوین به خصوص در کشور آمريکا، به سرعت افزايش يافت به طوري که در سال ۲۰۱۷، بيش از ۲,۰۰۰ دستگاه خودپرداز بيت کوين در سراسر جهان وجود داشت. علاوه بر اين، در نسخههاي جديد خودپردازهاي کريپتو، بسياري از مشکلات برطرف شدند و حتي برخي از آنها به فناوريهاي جديدي مانند شناسايي چهره و احراز هويت دو عاملي نيز مجهز شدهاند. همچنين، برخي از دستگاهها از ارزهاي فيات بيشتري پشتيباني ميکنند تا کاربران بتوانند به آساني از آنها استفاده کنند.
کارکرد دستگاه خودپرداز بيتکوين چگونه است؟
دستگاههاي خود پرداز کريپتو کارکردي مشابه صرافيهاي ارز ديجيتال دارند. در واقع، اين دستگاهها را ميتوانيم نسخه فيزيکي اين صرفيها بدانيم که تبادلات بيت کوين با ارزهاي فيات را فراهم ميآورند. به طور کلي، دو نوع خودپرداز بيت کوين يا BTM در جهان وجود دارد:
- ماشينهاي يک طرفه: ماشينهاي تراکنش يک طرفه که فقط از خريد يا فروش بيت کوين پشتيباني ميکنند.
- ماشينهاي دوطرفه: ماشينهاي دو طرفه که هم از خريد و هم فروش بيت کوين را پشتيباني ميکنند.
براي اين که اين دستگاهها بتوانند تبادلات ارزهاي ديجيتال را انجام دهند، بايد به اينترنت متصل شوند. اين دستگاهها معمولا دارايي را از طريق يک کليد عمومي در بلاک چين جابجا ميکنند و اغلب بهويژه هنگام انجام مبادلات بزرگ به فرآيند تأييد نياز دارند. برخلاف دستگاههاي خودپرداز سنتي که امکان سپردهگذاري فيزيکي و برداشت وجوه را فراهم ميکنند، تراکنشهاي بيتکوين مبتني بر بلاکچين هستند. اين خودپردازها به يک حساب بانکي متصل نيستند و توسط مؤسسات مالي بزرگ نيز اداره نميشوند. با اين حال، همانطور که اشاره کرديم، اين دستگاهها نيز به قوانين و مقررات مشابهي پايبنداند. در هنگام استفاده از BTM معمولا ابتدا از کاربر خواسته ميشود تا شماره همراه و آدرس کيف پول خود را وارد نمايد. پس از آن دارايي خريداري شده به ولت منتقل خواهد شد.
آيا ميتوان به دستگاه خودپرداز، بيت کوين فروخت؟
در نسخههاي اوليه دستگاههاي BTM، کاربران تنها ميتوانستند براي خريد بيت کوين از اين دستگاهها استفاده کنند. اما با افزايش استقبال و محبوبيت گرفتن معاملات ارزهاي ديجيتال، در نسخههاي جديد دستگاههاي Bitcoin ATM امکان فروش بيت کوين نيز اضافه شده است. بنابراين، اکنون کاربران ميتوانند به دستگاههاي خودپرداز بيت کوين بفروشند و معادل نقدي آن را در لحظه دريافت کنند.
البته لازم به ذکر است که هنگام فروش به ATM، کارمزد بيت کوين معمولا بالاتر از کارمزدهاي ساير روشهاي فروش بيت کوين است. اين کارمزد به طور معمول هزينهاي بين ۹ تا ۱۲ درصد از مبلغ تراکنش خواهد بود. اما به طور کلي از آنجا که به طور مستقيم ميتوان وجه نقد دريافت کرد ميتواند روش مفيد و کارآمدي باشد.
شرکتهاي توليدکننده دستگاه خود پرداز بيت کوين (btc)
همانطور که گفتيم، تعداد خودپردازهاي بيت کوين در جهان در حال افزايش هستند و شرکتهاي متعددي اين دستگاهها را توليد ميکند. در اين بازار رقابتي، هر BTM ويژگيهاي مختلفي را ارائه ميدهد. حال با ادامه يافتن اين روند، ممکن است دستگاههاي زيادي را در خيابان ببينيم که هر کدام از شرکتهاي توليدکننده متفاوتي ارائهشدهاند. براي مثال، برخي از دستگاهها فقط براي خريد بيت کوين (Buy-only) و برخي براي فروش (Sell-only) هستند. اما براي اين که بهترين ATM ها را بشناسيد در ادامه به معرفي مشهورترين شرکتهاي توليدکننده دستگاه خودپرداز بيت کوين در جهان ميپردازيم.
جنرال بيتز (General Bytes)
جنرال بيتز (General Bytes) يکي از بزرگترين توليدکنندگان دستگاه خودپرداز بيت کوين در جهان است که در جمهوري چک قرار دارد. جنرال بيتز طيف گستردهاي از Bitcoin ATM ها را توليد ميکند و ۱۰۸۷۴ ATM در سرتاسر جهان دارد. برخي از مدلهاي BTM که توسط شرکت جنرال بيتز توليد ميشوند عبارتند از:
- BATNTWO: اين مدل محبوبترين سري دستگاههاي خودپرداز بيت کوين است که توسط اين شرکت عرضه ميشود. اين دستگاه داراي صفحه نمايش ۱۰ اينچي، کدخوان QR و اسکنر اثر انگشت است.
- BATNTHREE: اين مدل يک دستگاه خودپرداز بيت کوين دو طرفه (نقد به رمز و رمز به پول نقد) و داراي امنيت بالا است. اين ATM به مشتريان امکان خريد و فروش بيت کوين را ميدهد.
- BATMFOUR: اين مدل يک دستگاه خودپرداز دو طرفه Crypto است که امکاناتي همانند BATNTHREE فراهم ميکند.
جنسيس کوين (Genesis Coin Inc)
جنسيس کوين (Genesis Coin Inc) يکي ديگر از توليدکنندگان بزرگ دستگاه خودپرداز بيت کوين در جهان است که در ايالات متحده فعاليت ميکند. اين شرکت از سال ۲۰۱۳ در زمينه توليد دستگاههاي BTM فعال است و طيف گستردهاي از دستگاههاي خودپرداز بيت کوين را ارائه ميدهد. برخي از مدلهاي اين شرکت عبارتند از:
- Gensis1: اين مدل ATM ويژگيهايي مانند بارکدخوان اختصاصي، دوربين با کيفيت بالا و اثر انگشت دارد.
- Satoshi1: اين دستگاه نيز داراي کارتخوان EMV، بارکدخوان اختصاصي، دوربين و يک صفحه نمايش بزرگ است.
- Finney3: اين مدل جديدترين ATM ارائه شده از اين شرکت است و اندازه کوچکي دارد.
لاماسو (Lamassu)
کمپاني لاماسو يکي شرکتهاي پيشرو در توليد دستگاههاي خودپرداز بيت کوين است که مدلهاي متنوعي را ارائه ميدهد. دستگاههاي توليد شده توسط اين شرکت از معاملات دو طرفه بيت کوين، اتريوم، تتر (ERC-20 و TRC-20)، بيت کوين کش، لايت کوين، زي کش، مونرو، دش و ترون پشتيباني ميکنند. برخي از مدلهاي اين شرکت عبارتند از:
- Gaia: اين مدل يکي از ATM هاي مقرون به صرفه ارزهاي ديجيتال است و تمامي امکانات آن به صورت لمسي قابل اجرا هستند.
- Tejo: در اين مدل از دستگاههاي BTM امکان معاوضه و خريد و فروش بيت کوين با چندين واحد پولي مختلف امکانپذير است.
- Averio: اين مدل يکي از پيشرفتهترين ATM هاي بيت کوين است و اندازه به نسبت کوچکي دارد.
مقايسه خودپرداز معمولي با خود پرداز بيتکوين
در اولين نگاهي که فردي يک دستگاه خودپرداز را در خيابان يا فروشگاهها ببيند، تشخيص اين که اين دستگاه مربوط به ارزهاي ديجيتال است يا ارزهاي سنتي کمي سخت خواهد بود. در واقع، اين دو دستگاه از لحاظ ظاهري مشابه يکديگرند و حتي از لحاظ عملکردي ميتوان گفت که يک کار را انجام ميدهند. پس بيايد تا شباهتها و تفاوت اين ATM ها را بررسي کنيم تا بهتر بتوانيم در تشخيص و انتخاب آنها عمل کنيم.
شباهت BTM با ATM
ATM و BTM هر دو دستگاههايي هستند که خدمات مالي را براي عموم مردم فراهم ميآورند. خودپرداز عادي و بيت کوين هر دو با اين هدف به وجود آمدهاند که پرداخت و دريافت وجه را براي افراد ساده کنند. علاوه بر اين، هم BTM و هم ATM در مراکز عمومي مانند فروشگاهها، مراکز خريد، پيادهروها و … يافت ميشوند و تمامي افراد ميتوانند از خدمات مالي در کوتاهترين زمان بهرهمند شوند.
بنابراين، شباهتهاي BTM با ATM عبارت است از:
- هر دو دستگاه خودکار هستند و به کاربران امکان ميدهند خدمات مالي دريافت کنند.
- هر دو دستگاه معمولاً در مکانهاي عمومي يافت ميشوند.
تفاوت دستگاه خودپرداز معمولي با خودپرداز بيتکوين
ATM هاي معمولي دستگاههايي هستند که توسط بانکها و شرکتهاي دولتي مختلف اداره ميشوند و به کاربران امکاناتي مانند دريافت و وايز پول نقد، بررسي موجودي حساب، پرداخت قبوض و ساير خدمات بانکي را ميدهد. اين دستگاهها همچنين تنها با پولهاي فيات کشورها فعاليت ميکنند.
اما از سوي ديگر، خودپردازهاي بيت کوين توسط هيچ نهاد رسمي و دولتي اداره نميشود و بر روي شبکه بلاکچين است. bitcoin ATM توسط شرکتهاي خصوصي اداره ميشود و خدماتي مانند خريد و فروش بيت کوين، مبادله بيت کوين با فيات و تبادلات دارايي ديجيتال را براي کاربران فراهم ميآورد. برخي ديگر از تفاوتهاي خودپرداز معمولي با خودپرداز بيت کوين عبارتند از:
- خدمات ارائه شده: خودپردازهاي معمولي خدمات مالي سنتي مانند برداشت پول نقد، بررسي موجودي حساب و پرداخت صورت حساب ارائه ميدهند در حالي که خودپردازهاي بيت کوين خدمات مالي مربوط به ارزهاي ديجيتال مانند خريد و فروش بيت کوين را فراهم ميآورند.
- کارمزد: کارمزد خودپردازهاي معمولي معمولا بين ۱ تا ۳ درصد است در حالي که خودپردازهاي بيت کوين معمولا هزينهاي بين ۹ تا ۱۲ درصد کارمزد دريافت ميکنند.
- امنيت: خودپردازهاي معمولي از پروتکلهاي امنيتي استاندارد مانند احراز هويت دو عاملي (2FA) استفاده ميکنند در حالي که خودپردازهاي بيت کوين از پروتکلهاي امنيتي پيشرفتهتري مانند شناسايي چهره و احراز هويت بيومتريک براي حفظ امنيت دارايي کاربران کمک ميگيرند.
استفاده از صرافي يا خودپرداز بيتکوين کدام بهتر است؟
صرافيهاي ارز ديجيتال پلتفرمهاي آنلاين و اينترنتي هستند که مبادلات ارزهاي ديجيتال و بيت کوين را فراهم ميآورند. در ابتداي ظهور ارزهاي ديجيتال اين صرافيها بودند که بستري را براي خريد و فروش و مبادله رمزارزها به وجود آوردند و پس از گذشت چند سال و با افزايش محبوبيت کريپتوکارنسي ATM هاي بيت کوين نيز روي کار آمدند. به طور کلي، صرافيهاي ارز ديجيتال طيف گستردهاي خدمات را براي صدها ارز ديجيتال ارائه ميدهند و به دليل رقابتي که با يکديگر دارند معمولا کارمزدهاي کمي، بين ۰. ۱ تا ۰. ۵ درصد، را براي معاملات رمزارزها دريافت ميکنند که اغلب کمتر از کارمزد خودپردازهاي بيت کوين است.
علاوه بر اين، در صرافيهاي ارز ديجيتال کاربران ميتوانند از ميان ليست بلند بالاي ارزهاي ديجيتال خريد و فروش کنند و از نوسانات بازار سود بهدست آورند. در حالي که اين کار در خودپرداز بيت کوين زمانبر و دشوار است. اما از سوي ديگر، کاربران بايد در صرافيهاي ارز ديجيتال احراز هويت شوند و امکان معاملات ناشناس، مگر در صرافيهاي غيرمتمرکز، وجود ندارد. امنيت صرافيهاي کريپتو نيز از خودپردازهاي بيت کوين پايينتر است و با يک حمله هکري ممکن است تمام دارايي فرد از بين برود.
در مجموع، اگر بخواهيم بگوييم صرافي ارز ديجيتال بهتر است يا خودپرداز بيت کوين، انتخاب ما صرافيهاي ارز ديجيتال است. خودپردازهاي بيت کوين هنوز در ابتداي راه هستند و علاوه بر اين که تعداد محدودي از آنها در جهان وجود دارد، خدمات محدودي را ارائه ميدهند. بنابراين، بهتر است صرافيهاي ارز ديجيتال را براي معاملات روزمره خود انتخاب کنيد.
مراحل خريد و فروش بيت کوين از خودپرداز بيت کوين
استفاده از دستگاههاي خودپرداز بيت کوين ساده است. اولين کاري که بايد براي استفاده از BTM ها انجام دهيد، پيدا کردن يکي از آنها خواهد بود. در کشور ايران ما هنوز از اين نوع خودپرداز نداريم اما در کشورهاي همسايه مانند گرجستان، امارات، اروپا و آمريکا ميتوانيد به کمک وبسايت bitcoin ATM map نزديکترين دستگاه به مکاني که هستيد را پيدا کنيد. لازم به ذکر است که زمان اجراي تراکنش توسط خودپرداز بيت کوين ممکن است بين ۱۰ دقيقه تا يک ساعت طول بکشد.
پس از پيدا کردن يک خودپرداز بيت کوين، کاربر بايد صفحه نمايش را با لمس مانيتور فعال و خريد يا فروش بيت کوين را انتخاب کند. در مرحله بعدي، از کاربر خواسته ميشود تا براي تاييد هويت شماره موبايل خود را وارد نمايد و سپس يک کد تاييد به شماره ارسال ميشود. برخي از دستگاههاي خودپرداز بيتکوين ممکن است علاوه بر شماره تلفن، به منظور جلوگيري از کلاهبرداري به گرفتن عکس و يا اسکن کارت شناسايي دولتي، مانند گواهينامه رانندگي يا پاسپورت نيز نياز داشته باشند. اين مراحل ميتواند در کشورهاي مختلف متفاوت باشد. با اين حال، تراکنشهاي با مبلغ کمتر معمولاً نياز به مراحل احراز هويت چنداني ندارند.
مراحل خريد بيتکوين از دستگاه خودپرداز بيتکوين
پس از تاييد هويت، کاربر بايد گزينه خريد بيت کوين را انتخاب و آدرس ولت بيت کوين خود را وارد کند. اين آدرس جايي است که بيت کوين خريداري شده توسط دستگاه به آن واريز خواهد شد. بنابراين، چه اين آدرس متعلق به يک صرافي ارز ديجيتال باشد يا يک کيف پول تفاوتي نميکند. بلکه آنچه مهم است QR کد يا آدرسي است که بايد آن را اسکن کرد تا دستگاه بداند بيت کوينها را به کجا ارسال کند.
سپس کاربر بايد پول نقد مورد نياز براي خريد بيت کوين مورد نياز است وارد دستگاه کند. دقيقا مانند يک دستگاه خودپرداز معمولي که پول نقدي را ميپذيرد، فقط کاربر اينبار بايد پول را در ظرف تعيين شده دستگاه قرار دهد و منتظر بماند تا دستگاه تراکنش را پردازش کند. اين فرآيند بسته به ترافيک شبکه بيت کوين ممکن است کمي طول بکشد.
مراحل فروش بيتکوين از دستگاههاي خودپرداز بيتکوين
فروش بيت کوين از دستگاههاي BTM تفاوت چنداني با برداشت پول از کارتهاي بانکي که با اين دستگاهها انجام ميشود ندارد. براي فروش بيت کوين از دستگاهههاي خودپرداز کاربران بايد مراحل زير را دنبال کنيد:
- روي گزينه فروش بيت کوين کليک کنيد.
- QR کد کيف پول خود را اسکن کنيد و يا آدرس ولت را به صورت دستي وارد نماييد.
- مراحل احراز هويت که در ابتدا گفته شد را انجام دهيد.
- مبلغ مورد نياز براي فروش را وارد کنيد و تاييد نهايي آن را انجام دهيد.
- حال دستگاه يک رسيد که حاوي دستورالعملها و يک کد QR است را چاپ ميکند. کاربر بايد بيت کوين خود را به کد ارائه شده، آدرسي که به دستگاه خودپرداز متصل است، در مدت زمان مشخصي با استفاده از گوشي هوشمند ارسال کند. در اينجا، کاربر از طريق اپليکيشن مورد نظر خود به کيف پول ارز ديجيتال خود دسترسي پيدا ميکند، کد QR را اسکن کرده، گزينه send را ميزند و تراکنش را تأييد ميکند.
- سپس ATM تراکنش را پردازش ميکند. حال به شماره تلفني که کاربر دريافت کرده پيامکي ارسال ميشود که به او اطلاع ميدهد زمان برداشت پول رسيده است.
- در اين زمان کاربر بايد دوباره رسيدي که دريافت کرده را اسکن کند و با انتخاب گزينه ” redeem ticket” مبلغ فروش بيت کوين خود را به صورت نقدي يا در کارت بانکي خود دريافت نمايد.
دستگاههاي خود پرداز بيت کوين در ايران
اگرچه ما هنوز خودپردازهاي بيت کوين را در خيابانها يا مراکز خريد ايران نميبينيم اما خبر خوش اين است که هماکنون دو شرکت ايراني سبحان و سيتکس که در حوزه تکنولوژي و بلاکچين فعاليت ميکنند، دو نمونه از دستگاههاي BTM را ساختهاند. دستگاهي که توسط شرکت سيتکس راهاندازي شده از ۴ ارز ديجيتال و BTM شرکت سبحان از ۵ رمزارز پشتيباني ميکنند.
هر دوي اين دستگاهها جزو دستگاههاي دو طرفه بيت کوين، يعني خريد و فروش، بهشمار ميرود و در ATM سبحان امکان خريد و فروش با کارت شتابي بانکي نيز وجود دارد. البته اين دو دستگاه هنوز تنها در نمايشگاه رونمايي شدهاند و به صورت عملي به مرحله اجرا در سطح گسترده نرسيدهاند. اما در هر حال، به نظر ميرسد به زودي اخبار جالبي از خودپردازهاي بيت کوين در ايران بشنويم.
ATM بیت کوین
با پذيرش گسترده بيت کوين توسط کشورها و افراد به عنوان يک ارز براي انجام پرداختهاي مالي، نياز به دسترسي سريع و ساده به تبادلات اين رمزارز بيش از گذشته حس ميشود. بدين ترتيب با اضافه شدن خودپردازهاي بيت کوين و خدماتي که ارائه ميدهند، ديگر هر فردي ميتواند در هر کجا بيت کوين خريد و فروش و يا منتقل کند. همانطور که خوانديد اين دستگاههاي کاربردي استفاده بسيار سادهاي دارند و به کمک آنها ما شاهد افزايش محبوبيت و معاملات ارزهاي ديجيتال در کارهاي روزمره خواهيم بود.
اغلب خودپردازهاي بيت کوين بين ۵ تا ۱۵ درصد از کل مبلغ تراکنش را به عنوان هزينه کارمزد از کاربر دريافت ميکنند.
سرعت انجام تراکنش توسط BTM با توجه به میزان ترافيک و شلوغي شبکه بلاکچين از ده دقيقه تا يک ساعت خواهد بود.