کوین مرده (Dead coin) چیست؟ آموزش شناسایی کوین‌های مرده
الناز ناظران
بازار ارزهای دیجیتال فرصت‌های زیادی را برای رشد و توسعه پروژه‌های مختلف ارائه می‌دهد. روزانه ده‌ها رمزارز تازه با اهداف و کاربردهای جدید به‌وجود می‌آیند و رشد می‌کنند. اما سوی دیگر ماجرا، ارزهایی هستند که نمی‌توانند در بازار ارز دیجیتال باقی بمانند و نمی‌توانند ارزش چندانی را برای سازندگان خود خلق کنند. این قبیل ارزها، چاره‌ای جز از بین رفتن ندارند و به اصطلاح، می‌میرند. اما کوین مرده چیست و چه زمانی می‌توانیم یک توکن ارز دیجیتال را مرده بدانیم؟
کوین مرده به چه معناست؟
کوین مرده یا Dead coin به ارز دیجیتالی گفته می‌شود که دیگر فعال نیست، معامله نمی‌شود، ارزشی ندارد یا توسط توسعه‌دهندگان آن رها شده است. به عبارت دیگر، این کوین‌ها دیگر هیچ کاربردی ندارند و سرمایه‌گذاری روی آن‌ها به احتمال زیاد منجر به از دست رفتن سرمایه خواهد شد.
اصطلاح کوین مرده برای پروژه‌هایی به کار می‌رود که با وعده‌های بزرگ و تبلیغات گسترده شروع به کار کرده‌اند، اما به دلایل مختلف نتوانسته‌اند به اهداف خود دست یابند و در نهایت به فراموشی سپرده شده‌اند. برای مثال، تعداد زیادی از شت کوین‌ها که روزی توسط افراد ناشناس به‌وجود آمده‌اند و سپس رها شده‌اند، نمونه‌ای از کوین مرده هستند. وب‌سایت‌هایی مانند Coinospy و Deadcoins وجود دارند که پروژه‌های ارز دیجیتالی مرده شناور در ارزهای دیجیتال را معرفی می‌کنند.
چه ویژگی‌هایی باعث می‌شود یک کوین را کوین مرده به حساب آوریم؟
شناسایی کوین‌های مرده برای جلوگیری از سرمایه‌گذاری اشتباه بسیار مهم است. برخی از ویژگی‌های کلیدی که نشان می‌دهند یک کوین مرده است عبارت‌اند از:
۱) حجم معاملات بسیار پایین یا صفر:
اگر حجم معاملات یک کوین برای مدت طولانی بسیار پایین باشد یا به صفر برسد، نشان‌دهنده عدم علاقه بازار و احتمالا مرگ آن است. واضح است که یک کوین زنده و فعال دائما در حال خرید و فروش و نوسان قیمت است و حجم معاملات معقولی دارد. از این رو به این شاخصه توجه کنید.
۲) عدم فعالیت توسعه‌دهندگان:
رها شدن پروژه توسط تیم توسعه‌دهنده، عدم به‌روزرسانی کدها، عدم پاسخگویی به کاربران و عدم حضور در شبکه‌های اجتماعی نشانه‌هایی از مرگ پروژه هستند.
۳) عدم فعالیت شبکه:
شبکه بلاک چین یا پلتفرم کوین دیگر فعال نیست و تراکنش‌های جدید انجام نمی‌شوند.
۴) عدم وجود وب‌سایت یا وب‌سایت غیرفعال:
اگر وب‌سایت رسمی پروژه از دسترس خارج شده باشد یا اطلاعات آن به‌روزرسانی نشود، نشانه خوبی نیست.
۵) حذف شدن از صرافی‌های معتبر:
حذف شدن کوین از لیست صرافی‌های بزرگ و معتبر نشان‌دهنده کاهش شدید تقاضا و عدم پشتیبانی از آن است. معمولا صرافی‌ها زودتر از هر کس دیگری مرگ یک کوین را تشخیص می‌دهند.
۶) نبود جامعه فعال:
عدم وجود جامعه فعال در شبکه‌های اجتماعی، انجمن‌ها و سایر پلتفرم‌های آنلاین نشان‌دهنده عدم علاقه کاربران به پروژه است.
۷) کاهش شدید و ناگهانی قیمت:
افت شدید و بدون بازگشت قیمت کوین می‌تواند نشانه مرگ آن باشد. البته هر افت شدیدی را نباید به عنوان مرگ یک کوین در نظر گرفت.
۸) عدم وجود کاربرد واقعی:
اگر کوین هیچ کاربرد واقعی و مشخصی نداشته باشد و صرفا بر اساس تبلیغات و هیجانات بازار ایجاد شده باشد، احتمال تبدیل شدن آن به یک کوین مرده زیاد است.
چه عواملی باعث مرگ یک کوین می‌شود؟
عوامل متعددی می‌توانند منجر به مرگ یک کوین شوند. برخی از پروژه‌ها از ابتدا با هدف کلاهبرداری و جذب سرمایه کاربران ایجاد می‌شوند و پس از مدتی ناپدید می‌شوند. به این پروژه‌ها پانزی گفته می‌شود. از طرفی در بازار رقابتی ارزهای دیجیتال، پروژه‌هایی که نوآوری ندارند و نمی‌توانند با رقبای خود رقابت کنند، محکوم به شکست هستند.
وجود باگ در کدها، حملات سایبری و مشکلات امنیتی می‌تواند منجر به از دست رفتن اعتماد کاربران و در نهایت مرگ پروژه شود. اما این تمام ماجرا نیست. چرا که عدم وجود یک تیم مدیریتی قوی و برنامه‌ریزی مناسب می‌تواند باعث شکست پروژه شود. عدم استقبال بازار و جامعه هم مهم است. اگر پروژه نتواند توجه و حمایت جامعه هدف خود را جلب کند، احتمال موفقیت آن بسیار پایین خواهد بود.
بدین ترتیب، برخی از عواملی که باعث مرگ یک ارز دیجیتال می‌شوند عبارتند از:
- عدم توسعه: یکی از دلایل رایج برای از بین رفتن یک کوین، عدم توسعه فعال است. ارزهای دیجیتال نیاز به بهبود و به‌روز رسانی مداوم دارند تا در رقابت باقی بمانند.
- کلاهبرداری و پروژه های متقلبانه: برخی از ارزها تنها با هدف کلاهبرداری از سرمایه‌گذاران عرضه می شوند. پس از دستیابی به اهداف، این پروژه ها ناپدید می‌شوند و سرمایه‌گذاران را با توکن‌های بی‌ارزش باقی می‌گذارند.
- عدم پشتیبانی جامعه: یک ارز دیجیتال معتبر معمولا اکوسیستم فعال دارد. اگر پروژه‌ای نتواند جامعه ای قوی پیرامون خود بسازد،بدون حمایت و علاقه کاربران، کوین ممکن است به تدریج ارتباط خود را از دست بدهد.
- منسوخ شدن فناوری: فناوری به سرعت در حال تکامل است و ارزهای دیجیتال باید برای حفظ مرتبط بودن خود را وفق دهند. اگر فناوری زیربنایی یک ارز منسوخ شود و نتواند با پیشرفت‌ها همگام شود، می‌تواند از بازار حذف شود.
انواع کوین‌های مرده کدام‌اند؟
می‌توان کوین‌های مرده را بر اساس دلیل مرگشان به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد که در اینجا به 4 دسته اصلی می‌پردازیم:
- کوین‌های رها شده: این کوین‌ها توسط تیم توسعه‌دهنده رها شده‌اند و دیگر هیچ فعالیتی روی آن‌ها انجام نمی‌شود.
- کوین‌های کلاهبرداری: این کوین‌ها از ابتدا با هدف کلاهبرداری ایجاد شده‌اند و پس از جذب سرمایه کاربران ناپدید می‌شوند.
- کوین‌های شکست‌خورده: این کوین‌ها به دلیل مشکلات فنی، رقابتی یا مدیریتی نتوانسته‌اند به اهداف خود دست یابند و شکست خورده‌اند.
- شت کوین‌ها: این کوین‌ها بدون هیچ هدف و کاربرد مشخصی و فقط بر اساس شوخی و هیجانات بازار ایجاد می‌شوند و معمولاً عمر کوتاهی دارند.
به طور کلی، پیش‌بینی آینده ارزهای دیجیتال و آین که آیا می‌توانند در رقابت شدید بازار زنده بمانند کار دشواری است. با این حال، شما می‌توانید با بررسی نقشه راه پروژه، فعالیت جامعه، تیم توسعه‌دهنده و اخبار آن اطلاعات مفیدی درباره مرگ توکن یا احتمال کاهش قیمت شدید آن جمع‌آوری کنید.
چند مثال از کوین‌های مرده معروف
در طول تاریخ ارزهای دیجیتال، پروژه‌های زیادی به کوین مرده تبدیل شده‌اند. ذکر نام همه آن‌ها در این مقاله ممکن نیست، اما به چند نمونه معروف اشاره می‌کنیم:
1. PayCoin (XPY)
PayCoin در سال ۲۰۱۴، تقریبا ۵ سال پس از بیت‌کوین، توسط شرکت خدمات ابری GAW Miners راه‌اندازی شد. هدف این شرکت ایجاد یک ارز دیجیتال جدید برای پرداخت‌ها از طریق صرافی PayBase بود.
این ارز دیجیتال بر اساس الگوریتم SHA-256 PoW، مشابه بیت‌کوین، ساخته شده بود. این شرکت در ابتدا سرمایه‌گذاران را با تضمین قیمت ۲۰ دلاری برای هر PayCoin جذب کرد. اما پس از راه‌اندازی، ارزش آن هرگز از ۱۶ دلار فراتر نرفت. در نهایت، GAW Miners آن را به یک آلت‌کوین عادی تبدیل کرد. اعتماد سرمایه‌گذاران به شرکت از بین رفت و ارزش این ارز دیجیتال طی چند ماه به کمتر از ۵ سنت برای هر کوین کاهش یافت.
FTC (کمیسیون تجارت فدرال آمریکا) تحقیقاتی را آغاز کرد و مدیرعامل شرکت از آمریکا فرار کرد، اما مدتی بعد دستگیر و زندانی شد.
2. Terra Classic (LUNC)
داستان LUNC یکی از نمونه‌های معروف شکست ارزهای دیجیتال است. بلاکچین ترا در ژانویه ۲۰۱۸ توسط دنیل شین و دو کوان تأسیس شد. هدف آن‌ها ارائه یک استیبل‌کوین جایگزین برای خریداران ارزهای دیجیتال بود.
این بلاکچین، Terra USD (UST) را عرضه کرد که با دلار آمریکا و کوین‌های LUNA (ارز بومی بلاکچین ترا) پشتیبانی می‌شد. ایده این بود که هر ۱ UST معادل ۱ دلار LUNA باشد و در صورت کاهش ارزش UST، صاحبان آن بتوانند دلار خود را بازگردانند. این مکانیسم باعث حذف UST از بازار می‌شد و به دلیل کاهش عرضه، ارزش آن افزایش می‌یافت. اما در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲، اتفاقاتی مانند از دست رفتن ارزش UST و خبرهایی از فروش دارایی‌ها توسط بنیان‌گذاران، باعث کاهش ارزش UST به ۰.۰۴۴ دلار شد. این سقوط باعث شد بلاکچین ترا به‌طور خودکار حجم زیادی از کوین‌های LUNA تولید کند و ارزش آن از ۸۰ دلار به کسری بسیار کوچک کاهش یابد.
این شکست همچنین ارزهای دیجیتال دیگری مانند USDX و DEI (که جزئی از UST بودند) را نیز به سقوط کشاند. بلاکچین ترا اکنون هارد فورک شده و کوین‌های LUNA قدیمی به نام Luna Classic (LUNC) تغییر نام داده‌اند.
3. FTX Token (FTT)
FTX توسط سم بنکمن-فرید و زیکسیاو وانگ برای تجارت ارزهای دیجیتال تأسیس شد. این شرکت بلاکچین خود را دارد و توکن FTT ارز بومی آن است.
در کمتر از ۶ ماه پس از تأسیس، صرافی بایننس ۲۰ درصد از سهام شرکت را خریداری کرد و بنیان‌گذاران سرمایه‌گذاران دیگری را نیز جذب کردند. ارزش FTT در سال ۲۰۲۱ به ۸۰ دلار رسید. اما در سال ۲۰۲۲، اسناد لو رفته نشان داد که FTX دارایی‌های خود را به شرکت وابسته‌اش، Alameda Research، منتقل می‌کند. این خبر باعث شد نگرانی‌ها درباره سرمایه‌گذاری‌های پرخطر افزایش یابد و بایننس ذخایر FTT خود را نقد کند. این اتفاق باعث شد ارزش توکن FTT سقوط کند.
ارزش آن اکنون به کمتر از ۱.۵ دلار رسیده و آینده‌ای نامعلوم دارد. شرکت FTX ورشکسته شده و به دلیل کلاهبرداری تحت تحقیقات قرار دارد. برای بنکمن-فرید و برخی سرمایه‌گذاران، این یک زیان چند میلیارد دلاری بود. این شکست، ترس بزرگی در بازار ارزهای دیجیتال ایجاد کرده و اعتماد بسیاری از خریداران را از بین برده است.
4. Space Bitcoins (SpaceBitcoin)
SpaceBit پروژه‌ای بلندپروازانه بود که وعده ایجاد یک صرافی بیت‌کوین جهانی را می‌داد. ایده آن شامل استقرار ماهواره‌هایی در فضا بود که دسترسی به بلاکچین و خدمات آنلاین را برای همه افراد، حتی در مناطق دورافتاده، فراهم می‌کرد. اما این ایده بیشتر در حد حرف باقی ماند و هیچ‌وقت عملی نشد. امروز، ارزش آن تقریبا صفر است و تنها ۰.۰۸ دلار نقدینگی دارد! این موضوع آن را به پادشاه همه ارزهای دیجیتال شکست‌خورده تبدیل می‌کند.
مرگ کوین‌ها چه تأثیراتی بر بازار ارز دیجیتال دارد؟
وقتی یک ارز دیجیتال کوین مرده محسوب می‌شود در ابتدا باعث کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران می‌شود. به عبارت دیگر سقوط پروژه‌های بزرگ و کلاهبرداری‌ها می‌تواند باعث کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران به کل بازار شود و ارزهای دیجیتال دیگر را هم در بر بگیرد. بنابراین، در صورتی که تعداد ارزهای دیجیتالی که از بین می‌روند زیاد باشند، اعتماد کلی به بازار نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد و ممکن است مانع توسعه رمزارزها شود.
علاوه بر این، اخبار مربوط به مرگ یک کوین باعث نوسانات شدید قیمت در بازار شده است. برای مثال، پروژه لونا (Luna) یکی از مشهورترین پروژه‌های مرده ارزهای دیجیتال است که دارایی سرمایه‌گذاران بسیاری را از بین برد و باعث ایجاد نوسان در بازار شد. البته نباید به این نکته بی‌توجه بود که این اتفاقات باعث افزایش آگاهی سرمایه‌گذاران و دقت بیشتر آن‌ها در انتخاب پروژه‌ها می‌شود. مرگ پروژه‌های بی‌ارزش و کلاهبرداری می‌تواند به پاک‌سازی بازار و رشد پروژه‌های واقعی و با ارزش کمک کند.
سخن آخر
شناخت مفهوم کوین مرده و ویژگی‌های آن برای هر سرمایه‌گذار در بازار ارزهای دیجیتال ضروری است. با بررسی دقیق پروژه‌ها، توجه به نشانه‌های هشداردهنده و مدیریت ریسک، می‌توان از سرمایه‌گذاری در این پروژه‌های بی‌ارزش جلوگیری کرد و از سرمایه خود محافظت نمود. به یاد داشته باشید که بازار ارزهای دیجیتال پر از فرصت‌ها و ریسک‌ها است و آگاهی و دانش، بهترین سلاح شما در این بازار خواهد بود. از این رو حتما قبل از سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال با دقت و با حوصله آن‌ها را بررسی کنید.
