اسیلاتور (Oscillator) چیست و چه کاربردی دارد؟

اسیلاتورها در تحلیل تکنیکال جایگاه مهمی دارند. البته استفاده از آن‌ها برای ترید اصلا ساده نیست؛ چرا که سیگنال‌های خرید و فروش زیادی را صادر می‌کنند. پیدا کردن سیگنال‌های صحیح و دقیق از بین آن‌ها نیاز به مهارت و تجربه زیادی دارد. در این مطلب قصد داریم به معرفی تعدادی از مهم‌ترین اسیلاتورها بپردازیم که در بازارهای مالی کاربرد دارند. حتما تا پایان با ما همراه باشید. 

اسیلاتور(Oscillator) چیست؟ 

نوسان‌گر معنای فارسی کلمه Oscillator است. البته کلمه اسیلاتور بین تحلیل‌گران بازارهای مالی رایج‌تر است. اسیلاتورها شاخص‌هایی هستند که معمولا بین دو خط افقی روی نمودار قیمت نوسان می‌کنند. هر یک از آن‌ها هم معمولا ویژگی خاصی از نمودار مانند قیمت، حجم معاملات و … را مد نظر قرار می‌دهند. در عمل، خروجی بسیاری از اسیلاتورها یک عدد است. عددی که افزایش یا کاهش آن پیام خاصی را در بر دارد. 

افزایش مقدار اسیلاتور نشان‌دهنده نزدیک شدن قیمت دارایی به محدوده اشباع خرید است. منظور از اشباع خرید آن است که قیمت به محدوده‌ای نزدیک می‌شود که تمایل خریداران در بازار فروکش کرده و فروشندگان دست برتر را خواهند یافت.

برعکس کاهش مقدار اسیلاتورها نیز نشان می‌دهد که دارایی در حال وارد شدن به محدوده اشباع فروش است. منظور از اشباع فروش آن است که قیمت به محدوده‌ای نزدیک می‌شود که تمایل فروشندگان برای خروج از بازار فروکش کرده و خریداران با قدرت بیشتری دست به کار می‌شوند.

کاربرد اسیلاتور در تحلیل ارز دیجیتال

اسیلاتورها در تحلیل تکنیکال ارز دیجیتال و سایر بازارهای مالی دو کاربرد اساسی دارند.

شناسایی سیگنال‌های معاملاتی

اسیلاتورها می‌توانند به معامله گران کمک کنند تا انواع سیگنال‌های معاملاتی را شناسایی کنند. این سیگنال‌ها معمولا شامل عبور از یک سطح خاص (مانند سطوح خرید یا فروش بیش از حد) یا تشخیص واگرایی بین اسیلاتور و نمودار قیمت است.

به عنوان مثال، تریدر ممکن است یک ارز دیجیتال را زمانی بفروشد که RSI آن از ۷۰ عبور می‌کند. یعنی در شرایطی که محدوده خرید بیش از حد را نشان می‌دهد و زمانی که RSI از ۳۰ عبور می‌کند، خرید کند. یعنی در شرایطی که نشان دهنده محدوده فروش بیش از حد است.

کاربرد در شرایط مختلف بازار

اثربخشی اسیلاتورها یا نوسانگرها می‌تواند تحت شرایط مختلف بازار متفاوت باشد. اسیلاتورها بهترین عملکرد را در بازارهای کم نوسان دارند. در چنین شرایطی، نوسانگرها می‌توانند سیگنال‌های ارزشمندی برای خرید در پایین‌ترین محدوده و فروش در بالاترین محدوده ارائه دهند.

در بازار پرنوسان، اسیلاتورها ممکن است مدت زیادی در سطوح اشباع خرید یا فروش باقی بمانند که این موضوع منجر به ارائه سیگنال‌های نادرست می‌شود. به همین دلیل، معامله گران از نوسانگرها در کنار اندیکاتورهای دیگر، در بازار پرنوسان برای تأیید سیگنال‌های معاملاتی و کاهش سیگنال‌های اشتباه استفاده می‌کنند.

بیشتر بخوانید: تفاوت اسیلاتور و اندیکاتور

مهم‌ترین اسیلاتورهای تحلیل تکنیکال

تعداد اسیلاتورهای تحلیل تکنیکال خیلی زیاد است. لزومی ندارد که شما به‌عنوان یک تحلیل‌گر تکنیکال با همه این اسیلاتورها آشنایی داشته باشید. در اینجا ما روی تعدادی از پرکاربردترین و معروف‌ترین اسیلاتورهای مورد استفاده در بازارهای مالی تمرکز می‌کنیم. 

1) اسیلاتور شاخص قدرت نسبی RSI

RSI مخفف عبارت Relative Strength Index به‌معنی شاخص قدرت نسبی است. این شاخص بین 0 تا 100 نوسان می‌کند. هر زمان اسیلاتور RSI مقدار کمتر از 30 را نشان دهد، قیمت ارز دیجیتال وارد محدوده اشباع فروش شده است. همچنین با عبور این شاخص از مرز 70، قیمت ارز دیجیتال در محدوده اشباع خرید قرار می‌گیرد. 

البته ممکن است بعضی از تحلیل‌گران اعداد 20 و 80 را در اسیلاتور RSI مبنای تصمیم‌گیری درباره محدوده اشباع خرید و فروش قرار دهند. این رویکرد محتاطانه است و در عین حال طبیعی است که سیگنال‌های کمتری با استفاده از RSI در این حالت تولید می‌شود.   

در عین حال نباید از کنار واگرایی بین نمودار قیمت و اندیکاتور RSI نیز به سادگی رد شویم. گاهی اوقات ممکن است که نمودار روند صعودی یا نزولی در پیش بگیرد؛ اما اسیلاتور RSI روند حاکم را تایید نمی‌کند. به این اتفاق اصطلاحا واگرایی بین نمودار قیمت و اسیلاتور RSI گفته می‌شود. 

نکته مهم ماجرا شکل‌گیری روند صعودی نسبتا قوی پس از واگرایی است. بنابراین این واگرایی تحت عنوان واگرایی صعودی شناخته می‌شود. دقت داشته باشید که امکان وقوع واگرایی در حالت نزولی نیز وجود دارد.  

2) اسیلاتور استوکاستیک Stochastic

یکی دیگر از اسیلاتورها که شباهت زیادی به RSI دارد، استوکاستیک است. در عین حال استوکاستیک شاخص متفاوتی را نسبت به RSI اندازه‌گیری می‌کند. این اسیلاتور سرعت تغییر قیمت دارایی را برآورد می‌کند. در عمل با تقسیم قیمت بسته شدن هر کندل به اختلاف قیمت باز و بسته شدن، شاخص استوکاستیک به‌دست می‌آید. 

اسیلاتور Stochastic از دو خط با نام K و D تشکیل می‌شود. محل تقاطع این دو خط جایی است که باید به‌دنبال سیگنال خرید و فروش در نمودار باشید. حتما می‌پرسید دلیل شباهت استوکاستیک به RSI چیست؟ این اسیلاتور نیز بین 0 تا 100 نوسان می‌کند. وقتی هر دو خط K و D به زیر 20 برسند، دارایی وارد محدوده اشباع فروش می‌شود. سیگنال خرید در این حالت وقتی صادر می‌شود که خط K از پایین به سمت بالا خط D را قطع کند. 

برعکس وقتی هر دو خط K و D به بالای 80 برسند، قیمت ارز دیجیتال وارد محدوده اشباع خرید می‌شود. سیگنال فروش در این حالت وقتی صادر می‌شود که خط K از بالا به سمت پایین خط D را قطع کند. با توجه به اینکه استوکاستیک ستاپ دقیق‌تری در مقایسه با آر اس آی دارد، سیگنال‌های بهتری نیز صادر می‌کند. 

3) اسیلاتور همگرایی – واگرایی میانگین متحرک MACD 

MACD مخفف عبارت Moving Average Convergence Divergence به‌معنی همگرایی – واگرایی میانگین متحرک است. همان‌طور که می‌دانید اندیکاتور میانگین متحرک برای اندازه‌گیری میانگین قیمت یک دارایی در بازه زمانی مشخص کاربرد دارد. بنابراین این اندیکاتور جزو شاخص‌های تاخیری به‌شمار می‌رود که همواره ناظر بر گذشته نمودار است.  

در مقابل اسیلاتور مکدی قرار دارد که جزو شاخص‌های پیشرو است. به‌همین دلیل برای پیش‌بینی آینده نمودار می‌توان روی آن حساب کرد. این اسیلاتور با استفاده از اندیکاتور میانگین متحرک به دست می‌آید. برای این منظور اختلاف میانگین متحرک نمایی 12 روزه (EMA 12) با میانگین متحرک نمایی 26 روزه (EMA 26) را محاسبه کنید. از متصل کردن نقاط حاصل روی نمودار، یک خط به‌دست می‌آید که به‌عنوان مکدی MACD شناخته می‌شود. خط مکدی در نمودار همواره در اطراف صفر نوسان می‌کند. 

یک خط دیگر نیز در این اسیلاتور وجود دارد که اصطلاحا با نام خط سیگنال شناخته می‌شود. این خط از محاسبه میانگین نمایی 9 روزه مکدی به‌دست می‌آید. در سایت تریدینگ ویو به‌راحتی می‌توانید این دو خط را روی نمودار قیمت ارزهای دیجیتال مختلف فراخوان کنید و نیازی به محاسبه آن‌ها نیست.  

هنگام استفاده از اسیلاتور مکدی باید به محل تلاقی خطوط سیگنال و مکدی توجه کنید. وقتی خط مکدی در ناحیه زیر صفر، خط سیگنال را از پایین به بالا قطع کند، سیگنال خرید صادر می‌شود. بر عکس وقتی خط مکدی در ناحیه بالای صفر، خط سیگنال را از بالا به پایین قطع کند، سیگنال فروش صادر می‌شود. در نمودار بالا این موضوع به‌وضوح قابل مشاهده است. 

4) اسیلاتور نرخ تغییر ROC 

ROS مخفف عبارت Rate of Change به‌معنی نرخ تغییر است. این اسیلاتور روی تغییر قیمت دارایی در یک بازه زمانی مشخص تمرکز می‌کند. مثلا ROC 30 میزان تغییر قیمت دارایی در 30 روز اخیر را نشان می‌دهد. هر چه اختلاف بین قیمت فعلی با 30 روز گذشته بیشتر باشد، اسیلاتور ROC مقدار بیشتری را نشان می‌دهد.  

خط ROC حوالی صفر نوسان می‌کند. اگر مقدار ROC بیش از صفر باشد، به معنی افزایش یافتن قیمت در دوره زمانی گذشته است. برعکس اگر ROC مقدار زیر صفر را نشان دهد، کاهش قیمت در بازار رخ داده است. فاصله خط ROC با مبدأ، سرعت تغییر قیمت در روند را نشان می‌دهد. بر این اساس هر چه فاصله خط ROC از صفر بیشتر شود، احتمال وارونه شدن روند تقویت می‌شود. در تصویر فوق با استفاده از کادرهای مستطیل شکل نقاط تغییر روند در نمودار را مشاهده می‌کنید. 

5) اسیلاتور گردش پول MFI

MFI مخفف عبارت Money Flow Index به‌معنی شاخص گردش پول است. اسیلاتور MFI روی اندازه‌گیری حجم معاملات یک دارایی تمرکز می‌کند. تغییر حجم معاملات یک دارایی نشانه مهم از قدرت و ضعف روندها و همچنین تغییر احتمالی آن‌ها به‌شمار می‌رود. به‌همین دلیل در مقایسه با استوکاستیک و آر اس آی، یک اسیلاتور کاملا متفاوت به‌شمار می‌رود. به تصویر زیر دقت کنید. 

سیگنال گیری از اندیکاتور MFI دقیقا شبیه به استوکاستیک است. این اسیلاتور نیز بین 0 تا 100 نوسان می‌کند. بالاتر رفتن این شاخص از مرز 80 نشانه‌ای از ورود دارایی به محدوده اشباع خرید تلقی می‌شود. همچنین کاهش این شاخص به زیر 20 نیز نشانه‌ای از ورود دارایی به‌محدوده اشباع فروش است. اشباع خرید و فروش نشانه مهمی از تغییر روند احتمالی در نمودار هستند. 

تفاوت اسیلاتور با اندیکاتور چیست؟

اسیلاتورها و اندیکاتورها هر دو ابزارهای تحلیلی هستند که در تحلیل تکنیکال بازارهای مالی استفاده می‌شوند، اما کاربردها و روش‌های آن‌ها متفاوت است.

اسیلاتورها نوعی از اندیکاتورها هستند که معمولا در یک محدوده ثابت (مانند ۰ تا ۱۰۰) نوسان می‌کنند. نوسان گرها برای شناسایی شرایط بیش خرید و بیش فروش در بازار استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، زمانی که اسیلاتور به بالای محدوده خود می‌رسد، نشان‌دهنده بیش خرید است و بالعکس. 

در مقابل اندیکاتورها ابزارهایی هستند که برای تحلیل روندها، حجم معاملات، الگوها، فشار خرید و فروش و دیگر عوامل مرتبط با حرکت قیمت در بازارهای مالی به کار می‌روند. به این ترتیب آن‌ها به تریدرها کمک می‌کنند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند. 

بیشتر بخوانید: بهترین اندیکاتور برای ترید روزانه و نوسان گیری

در حالی که همه اسیلاتورها اندیکاتور هستند، همه اندیکاتورها لزوما اسیلاتور نیستند. اسیلاتورها معمولا برای تشخیص نقاط اوج و کف در بازار به کار می‌روند، در حالی که اندیکاتورها کاربردهای وسیع‌تری دارند و می‌توانند شامل تحلیل روندها، حجم معاملات و دیگر جنبه‌های بازار باشند.

اسیلاتور ابزاری برای سیگنال دقیق‌تر

در این مطلب بررسی کردیم که اسیلاتور چیست و با انواع اسیلاتورها آشنا شدیم. ترکیب اسیلاتورها به‌شما کمک می‌کند تا سیگنال‌های دقیق‌تر را دریافت کنید. البته نباید فراموش کنید که به‌تنهایی نمی‌توان با استفاده از اسیلاتورها استراتژی معاملاتی کارآمدی را طراحی و تنظیم کرد. بلکه باید در کنار آن‌ها از ابزارهای دیگر تحلیل تکنیکال نیز استفاده کنید. فراموش نکنید که نباید چشم بسته به هر یک از سیگنال‌هایی که توسط اسیلاتورها صادر می‌شوند، اعتماد کنید.